________________ 5. 93. 57 ] महाभारते [5. 94.20 राष्ट्राणि धनधान्यं च प्रयुक्तः परमोपधिः // 57 / / दर्पण महता मत्तः कंचिदन्यमचिन्तयन् // 8 स तामवस्थां संप्राप्य कृष्णां प्रेक्ष्य सभागताम् / तं स्म वैद्या अकृपणा ब्राह्मणाः सर्वतोऽभयाः / क्षत्रधर्मादमेयात्मा नाकम्पत युधिष्ठिरः // 58 प्रत्यषेधन्त राजानं श्लाघमानं पुनः पुनः // 9 अहं तु तव तेषां च श्रेय इच्छामि भारत / प्रतिषिध्यमानोऽप्यसकृत्पृच्छत्येव स वै द्विजान् / धर्मादर्थात्सुखाच्चैव मा राजन्नीनशः प्रजाः // 59 अभिमानी श्रिया मत्तस्तमूचुर्ब्राह्मणास्तदा // 10 अनर्थमर्थ मन्वाना अर्थं वानर्थमात्मनः / तपस्विनो महात्मानो वेदव्रतसमन्विताः / लोभेऽतिप्रसृतान्पुत्रान्निगृह्णीष्व विशां पते // 60 उदीर्यमाणं राजानं क्रोधदीप्ता द्विजातयः // 11 स्थिताः शुश्रूषितुं पार्थाः स्थिता योद्धमरिंदमाः।। अनेकजननं सख्यं ययोः पुरुषसिंहयोः / यत्ते पथ्यतमं राजस्तस्मिस्तिष्ठ परंतप // 61 तयोस्त्वं न समो राजन्भवितासि कदाचन // 12 तद्वाक्यं पार्थिवाः सर्वे हृदयैः समपूजयन् / एवमुक्तः स राजा तु पुनः पप्रच्छ तान्द्विजान् / न तत्र कश्चिद्वक्तुं हि वाचं प्राकामदग्रतः // 62 व तौ वीरौ क्वजन्मानौ किंकर्माणौ च कौ च तौ॥१३ इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि ब्राह्मणा ऊचुः। त्रिनवतितमोऽध्यायः // 13 // नरो नारायणश्चैव तापसाविति नः श्रुतम् / आयातौ मानुषे लोके ताभ्यां युध्यस्व पार्थिव // 14 वैशंपायन उवाच / श्रयते तो महात्मानौ नरनारायणावुभौ / तस्मिन्नभिहिते वाक्ये केशवेन महात्मना। तपो घोरमनिर्देश्यं तप्येते गन्धमादने // 15 स्तिमिता हृष्टरोमाण आसन्सर्वे सभासदः // 1 राम उवाच / कः स्विदुत्तरमेतस्माद्वक्तुमुत्सहते पुमान् / स राजा महतीं सेनां योजयित्वा षडङ्गिनीम् / इति सर्वे मनोभिस्ते चिन्तयन्ति स्म पार्थिवाः // 2 अमृष्यमाणः संप्रायाद्यत्र तावपराजितौ // 16 तथा तेषु च सर्वेषु तूष्णीभूतेषु राजसु / स गत्वा विषमं घोरं पर्वतं गन्धमादनम् / जामदग्य इदं वाक्यमब्रवीत्कुरुसंसदि // 3 मृगयाणोऽन्वगच्छत्तौ तापसावपराजितौ // 17 इमामेकोपमा राजशृणु सत्यामशङ्कितः / तौ दृष्ट्वा क्षुत्पिपासाभ्यां कृशौ धमनिसंततौ / तां श्रुत्वा श्रेय आदरस्व यदि साध्विति मन्यसे।।४ शीतवातातपैश्चैव कर्शितौ पुरुषोत्तमौ / राजा दम्मोद्भवो नाम सार्वभौमः पुराभवत् / / अभिगम्योपसंगृह्य पर्यपृच्छदनामयम् // 18 अखिलां बुभुजे सर्वां पृथिवीमिति नः श्रुतम् / / 5 तमर्चित्वा मूलफलैरासनेनोदकेन च / स स्म नित्यं निशापाये प्रातरुत्थाय वीर्यवान् / न्यमत्रयेतां राजानं किं कार्य क्रियतामिति // 19 ब्राह्मणान्क्षत्रियांश्चैव पृच्छन्नास्ते महारथः // 6 दम्भोद्भव उवाच / अस्ति कश्चिद्विशिष्टो वा मद्विधो वा भवेद्युधि / बाहुभ्यां मे जिता भूमिनिहताः सर्वशत्रवः / शूद्रो वैश्यः क्षत्रियो वा ब्राह्मणो वापि शस्त्रभृत् // 7 / भवद्भ्यां युद्धमाकान्नुपयातोऽस्मि पर्वतम् / इति ब्रुवन्नन्वचरत्स राजा पृथिवीमिमाम् / आतिथ्यं दीयतामेतत्काङ्कितं मे चिरं प्रति // 20 -1016