________________ 5. 71.8] उद्योगपर्व [5. 71. 35 तावदेते हरिष्यन्ति तव राज्यमरिंदम // 8 वध्यः सर्प इवानार्यः सर्वलोकस्य दुर्मतिः / नानुक्रोशान्न कार्पण्यान्न च धर्मार्थकारणात् / जह्येनं त्वममित्रघ्न मा राजन्विचिकित्सिथाः॥२३ अलं कर्तुं धार्तराष्ट्रास्तव काममरिंदम // 9 सर्वथा त्वत्क्षमं चैतद्रोचते च ममानघ / एतदेव निमित्तं ते पाण्डवास्तु यथा त्वयि / यत्त्वं पितरि भीष्मे च प्रणिपातं समाचरेः // 24 नान्वतप्यन्त कौपीनं तावत्कृत्वापि दुष्करम् // 10 अहं तु सर्वलोकस्य गत्वा छेत्स्यामि संशयम् / पितामहस्य द्रोणस्य विदुरस्य च धीमतः। येषामस्ति द्विधाभावो राजन्दुर्योधनं प्रति // 25 पश्यतां कुरुमुख्यानां सर्वेषामेव तत्त्वतः // 11 मध्ये राज्ञामहं तत्र प्रातिपौरुषिकान्गुणान् / दानशीलं मृदुं दान्तं धर्मकाममनुव्रतम् / / तव संकीर्तयिष्यामि ये च तस्य व्यतिक्रमाः॥२६ यत्त्वामुपधिना राजन्यूतेनावश्चयत्तदा। . ब्रुवतस्तत्र मे वाक्यं धर्मार्थसहितं हितम् / न चापत्रपते पापो नृशंसस्तेन कर्मणा / / 12 निशम्य पार्थिवाः सर्वे नानाजनपदेश्वराः // 27 तथाशीलसमाचारे राजन्मा प्रणयं कृथाः।। त्वयि संप्रतिपत्स्यन्ते धर्मात्मा सत्यवागिति / वध्यास्ते सर्वलोकस्य किं पुनस्तव भारत // 13 तस्मिंश्चाधिगमिष्यन्ति यथा लोभादवर्तत // 28 वाग्भिस्त्वप्रतिरूपाभिरतुदत्सकनीयसम् / गर्हयिष्यामि चैवैनं पौरजानपदेष्वपि / साघमानः प्रहृष्टः सन्भाषते भ्रातृभिः सह // 14 वृद्धबालानुपादाय चातुर्वर्ण्यसमागमे // 29 एतावत्पाण्डवानां हि नास्ति किंचिदिह स्वकम् / / शमं चेद्याचमानस्त्वं न धर्म तत्र लप्स्यसे / नामधेयं च गोत्रं च तदप्येषां न शिष्यते // 15 कुरून्विगर्हयिष्यन्ति धृतराष्ट्र च पार्थिवाः // 30 कालेन महता चैषां भविष्यति पराभवः। तस्मिल्लोकपरित्यक्ते किं कार्यमवशिष्यते / प्रकृतिं ते भजिष्यन्ति नष्टप्रकृतयो जनाः // 16 हते दुर्योधने राजन्यदन्यत्क्रियतामिति // 31 एताश्चान्याश्च परुषा वाचः स समुदीरयत् / यात्वा चाहं कुरून्सर्वान्युष्मदर्थमहापयन् / लाघते ज्ञातिमध्ये स्म त्वयि प्रव्रजिते वनम् // 17 यतिष्ये प्रशमं कर्तुं लक्षयिष्ये च चेष्टितम् // 32 ये तत्रासन्समानीतास्ते दृष्ट्वा त्वामनागसम् / कौरवाणां प्रवृत्तिं च गत्वा युद्धाधिकारिकाम् / अश्रुकण्ठा रुदन्तश्च सभायामासते तदा // 18 निशाम्य विनिवर्तिष्ये जयाय तव भारत // 33 न चैनमभ्यनन्दस्ते राजानो ब्राह्मणैः सह / सर्वथा युद्धमेवाहमाशंसामि परैः सह / सर्वे दुर्योधनं तत्र निन्दन्ति स्म सभासदः // 19 निमित्तानि हि सर्वाणि तथा प्रादुर्भवन्ति मे॥३४ कुलीनस्य च या निन्दा वधश्वामित्रकर्शन / मृगाः शकुन्ताश्च वदन्ति घोरं महागुणो वधो राजन्न तु निन्दा कुजीविका / / 20 __ हस्त्यश्वमुख्येषु निशामुखेषु / तदैव निहतो राजन्यदैव निरपत्रपः / घोराणि रूपाणि तथैव चाग्निनिन्दितश्च महाराज पृथिव्यां सर्वराजसु // 21 / वर्णान्बहून्पुष्यति घोररूपान् / ईषत्कार्यो वधस्तस्य यस्य चारित्रमीदृशम् / मनुष्यलोकक्षपणोऽथ घोरो प्रस्कम्भनप्रतिस्तब्धश्छिन्नमूल इव द्रुमः // 22 नो चेदनुप्राप्त इहान्तकः स्यात् // 35 -989 -