________________ 5. 54. 10] उद्योगपर्व [5. 54. 38 समुच्छेदं च कृत्स्नं नः कृत्वा तात जनार्दनः / छिन्नपक्षाः परे ह्यद्य वीर्यहीनाश्च पाण्डवाः // 23 एकराज्यं कुरूणां स्म चिकीर्षति युधिष्ठिरे / / 10 अस्मत्संस्था च पृथिवी वर्तते भरतर्षभ / तत्र किं प्राप्तकालं नः प्रणिपातः पलायनम् / एकार्थाः सुखदुःखेषु मयानीताश्च पार्थिवाः॥२४ प्राणान्वा संपरित्यज्य प्रतियुध्यामहे परान् // 11 / अप्यनिं प्रविशेयुस्ते समुद्रं वा परंतप / प्रतियुद्धे तु नियतः स्यादस्माकं पराजयः / मदर्थे पार्थिवाः सर्वे तद्विद्धि कुरुसत्तम // 25 युधिष्ठिरस्य सर्वे हि पार्थिवा वशवर्तिनः / / 12 / उन्मत्तमिव चापि त्वां प्रहसन्तीह दुःखितम् / विरक्तराष्ट्राश्च वयं मित्राणि कुपितानि नः। .. विलपन्तं बहुविधं भीतं परविकत्थने // 26 धिकताः पार्थिवैः सर्वैः स्वजनेन च सर्वशः // 13 एषां ह्येकैकशो राज्ञां समर्थः पाण्डवान्प्रति / प्रणिपाते न दोषोऽस्ति बन्धूनां शाश्वतीः समाः / आत्मानं मन्यते सर्वो व्येतु ते भयमागतम् // 27 पितरं त्वेव शोचामि प्रज्ञानेनं जनेश्वरम्। सर्वां समग्रां सेनां मे वासवोऽपि न शक्नुयात् / मत्कृते दुःखमापन्नं क्लेशं प्राप्तमनन्तकम् // 14 हन्तुमक्षय्यरूपेयं ब्रह्मणापि स्वयंभुवा // 28 कृतं हि तव पुत्रैश्च परेषामवरोधनम् / युधिष्ठिरः पुरं हित्वा पञ्च प्रामान्स याचति / मत्प्रियार्थ पुरैवैतद्विदितं ते नरोत्तम // 15 भीतो हि मामकात्सैन्यात्प्रभावाञ्चैव मे प्रभो // 29 ते राज्ञो धृतराष्ट्रस्य सामात्यस्य महारथाः / / समर्थ मन्यसे यच्च कुन्तीपुत्रं वृकोदरम् / धेरै प्रतिकरिष्यन्ति कुलोच्छेदेन पाण्डवाः // 16 तन्मिथ्या न हि मे कृत्स्नं प्रभावं वेत्थ भारत / ततो द्रोणोऽब्रवीद्भीष्मः कृपो द्रौणिश्च भारत / मत्समो हि गदायुद्धे पृथिव्यां नास्ति कश्चन / मत्वा मां महतीं चिन्तामास्थितं व्यथितेन्द्रियम् // नासीत्कश्चिदतिक्रान्तो भविता न च कश्चन॥३१ अभिद्रुग्धाः परे चेन्नो न भेतव्यं परंतप। युक्तो दुःखोचितश्चाहं विद्यापारगतस्तथा / असमर्थाः परे जेतुमस्मान्युधि जनेश्वर / / 18 तस्मान्न भीमान्नान्येभ्यो भयं मे विद्यते कचित् // एकैकशः समर्थाः स्मो विजेतुं सर्वपार्थिवान् / दुर्योधनसमो नास्ति गदायामिति निश्चयः / आगच्छन्तु विनेष्यामो दर्पमेषां शितैः शरैः // 19 संकर्षणस्य भद्रं ते यत्तदैनमुपावसम् // 33 पुरैकेन हि भीष्मेण विजिताः सर्वपार्थिवाः / युद्धे संकर्षणसमो बलेनाभ्यधिको भुवि / मृते पितर्यभिक्रुद्धो रथेनैकेन भारत // 20 गदाप्रहार भीमो मे न जातु विषहेाधि // 34 जघान सुबहूंरतेषां संरब्धः कुरुसत्तमः / एकं प्रहारं यं दद्यां भीमाय रुषितो नृप / ततस्ते शरणं जग्मुर्देवव्रतमिमं भयात् // 21 स एवैनं नयेद्बोरं क्षिप्रं वैवस्वतक्षयम् // 35 स भीष्मः सुसमर्थोऽयमस्माभिः सहितो रणे / इच्छेयं च गदाहस्तं राजन्द्रष्टुं वृकोदरम् / परान्विजेतुं तस्मात्ते व्येतु भीर्भरतर्षभ / सुचिरं प्रार्थितो ह्येष मम नित्यं मनोरथः // 36 इत्येषां निश्चयो ह्यासीत्तत्कालममितौजसाम् / / 22 गदया निहतो ह्याजौ मम पार्थो वृकोदरः / पुरा परेषां पृथिवी कृत्स्नासीद्वशवर्तिनी / विशीर्णगात्रः पृथिवीं परासुः प्रपतिष्यति // 37 अस्मान्पुनरमी नाद्य समर्था जेतुमाहवे / | गदाप्रहाराभिहतो हिमवानपि पर्वतः / म. भा. 122 -967 -