________________ 1. 60. 23 ] महाभारते [1. 60. 51 तस्य शाखो विशाखश्च नैगमेशश्च पृष्ठजः / वसूनां भार्गवं विद्याद्विश्वेदेवांस्तथैव च // 37 कृत्तिकाभ्युपपत्तेश्च कार्तिकेय इति स्मृतः // 23 वैनतेयस्तु गरुडो बलवानरुणस्तथा / अनिलस्य शिवा भार्या तस्याः पुत्रः पुरोजवः / बृहस्पतिश्च भगवानादित्येष्वेव गण्यते // 38 अविज्ञातगतिश्चैव द्वौ पुत्रावनिलस्य तु // 24 अश्विभ्यां गुह्यकान्विद्धि सर्वोषध्यस्तथा पशून् / प्रत्यूषस्य विदुः पुत्रमृर्षि नाम्नाथ देवलम् / एष देवगणो राजन्कीर्तितस्तेऽनुपूर्वशः / द्वौ पुत्रौ देवलस्यापि क्षमावन्तौ मनीषिणौ // 25 यं कीर्तयित्वा मनुजः सर्वपापैः प्रमुच्यते // 39 बृहस्पतेस्तु भगिनी वरस्त्री ब्रह्मचारिणी। ब्रह्मणो हृदयं भित्त्वा निःसृतो भगवान्भृगुः / योगसिद्धा जगत्सर्वमसक्तं विचरत्युत / भृगोः पुत्रः कविर्विद्वान्शुक्रः कविसुतो ग्रहः // 40 प्रभासस्य तु भार्या सा वसूनामष्टमस्य ह / / 26 / त्रैलोक्यप्राणयात्रार्थे वर्षावर्षे भयाभये / विश्वकर्मा महाभागो जज्ञे शिल्पप्रजापतिः। स्वयंभुवा नियुक्तः सन्भुवनं परिधावति // 41 कर्ता शिल्पसहस्राणां त्रिदशानां च वर्धकिः // 27 योगाचार्यों महाबुद्धिर्दैत्यानामभवद्गुरुः / भूषणानां च सर्वेषां कर्ता शिल्पवतां वरः। सुराणां चापि मेधावी ब्रह्मचारी यतव्रतः // 42 यो दिव्यानि विमानानि देवतानां चकार ह // 28 तस्मिन्नियुक्ते विभुना योगक्षेमाय भार्गवे / मनुष्याश्चोपजीवन्ति यस्य शिल्पं महात्मनः। अन्यमुत्पादयामास पुत्रं भृगुरनिन्दितम् // 43 पूजयन्ति च यं नित्यं विश्वकर्माणमव्ययम् // 29 च्यवनं दीप्ततपसं धर्मात्मानं मनीषिणम् / स्तनं तु दक्षिणं भित्त्वा ब्रह्मणो नरविग्रहः।। यः स रोषाच्च्युतो गर्भान्मातुर्मोक्षाय भारत // 44 निःसृतो भगवान्धर्मः सर्वलोकसुखावहः // 30 आरुषी तु मनोः कन्या तस्य पत्नी मनीषिणः / त्रयस्तस्य वराः पुत्राः सर्वभूतमनोहराः। और्वस्तस्यां समभवदूरं भित्त्वा महायशाः / शमः कामश्च हर्षश्च तेजसा लोकधारिणः // 31 महातपा महातेजा बाल एव गुणैर्युतः // 45 कामस्य तु रतिर्भार्या शमस्य प्राप्तिरङ्गना। ऋचीकस्तस्य पुत्रस्तु जमदग्निस्ततोऽभवत् / नन्दी तु भार्या हर्षस्य यत्र लोकाः प्रतिष्ठिताः // 32 जमदग्नेस्तु चत्वार आसन्पुत्रा महात्मनः // 46 मरीचेः कश्यपः पुत्रः कश्यपस्य सुरासुराः / रामस्तेषां जघन्योऽभूदजघन्यैर्गुणैर्युतः / जज्ञिरे नृपशार्दूल लोकानां प्रभवस्तु सः / / 33 सर्वशस्त्रास्त्रकुशलः क्षत्रियान्तकरो वशी // 47 त्वाष्ट्री तु सवितुर्भार्या वडवारूपधारिणी / और्वस्यासीत्पुत्रशतं जमदग्निपुरोगमम् / असूयत महाभागा सान्तरिक्षेऽश्विनावुभौ // 34 तेषां पुत्रसहस्राणि बभूवुभृगुविस्तरः // 48 द्वादशैवादितेः पुत्राः शक्रमुख्या नराधिप / द्वौ पुत्री ब्रह्मणस्त्वन्यौ ययोस्तिष्ठति लक्षणम् / तेषामवरजो विष्णुयत्र लोकाः प्रतिष्ठिताः // 35 लोके धाता विधाता च यौ स्थितौ मनुना सह॥४॥ त्रयस्त्रिंशत इत्येते देवास्तेपामहं तव। तयोरेव स्वसा देवी लक्ष्मीः पद्मगृहा शुभा। अन्वयं संप्रवक्ष्यामि पक्षैश्च कुलतो गणान् / / 36 तस्यास्तु मानसाः पुत्रास्तुरगा व्योमचारिणः // 5 // रुद्राणामपरः पक्षः साध्यानां मरुतां तथा। / वरुणस्य भार्या ज्येष्ठा तु शुक्रादेवी व्यजायत / . -88 -