________________ 1. 57. 70] महाभारते [1. 57. 97 स मातरमुपस्थाय तपस्येव मनो दधे। अव्यक्तमक्षरं ब्रह्म प्रधानं निर्गुणात्मकम् // 84 स्मृतोऽहं दर्शयिष्यामि कृत्येष्विति च सोऽब्रवीत्॥ आत्मानमव्ययं चैव प्रकृति प्रभवं परम् / एवं द्वैपायनो जज्ञे सत्यवत्यां पराशरात् / पुरुषं विश्वकर्माणं सत्त्वयोगं ध्रुवाक्षरम् // 85 द्वीपे न्यस्तः स यद्बालस्तस्माद्वैपायनोऽभवत् / / 71 अनन्तमचलं देवं हंसं नारायणं प्रभुम् / पादापसारिणं धर्म विद्वान्स तु युगे युगे। धातारमजरं नित्यं तमाहुः परमव्ययम् / / 86 आयुः शक्तिं च मानां युगानुगमवेक्ष्य च // 72 पुरुषः स विभुः कर्ता सर्वभूतपितामहः / ब्रह्मणो ब्राह्मणानां च तथानुग्रहकाम्यया। धर्मसंवर्धनार्थाय प्रजज्ञेऽन्धकवृष्णिषु // 87 विव्यास वेदान्यस्माच्च तस्माद्व्यास इति स्मृतः // 73 अस्त्रज्ञौ तु महावीर्यौ सर्वशस्त्रविशारदौ / वेदानध्यापयामास महाभारतपञ्चमान् / सात्यकिः कृतवर्मा च नारायणमनुव्रतौ / सुमन्तुं जैमिनि पैलं शुकं चैव स्वमात्मजम् / / 74 सत्यकाद्धृदिकाच्चैव जज्ञातेऽस्रविशारदौ // 88 प्रभुर्वरिष्ठो वरदो वैशंपायनमेव च / भरद्वाजस्य च स्कन्नं द्रोण्यां शुक्रमवर्धत / संहितास्तैः पृथक्त्वेन भारतस्य प्रकाशिताः // 75 महर्षेरुयतपसस्तस्माद्रोणो व्यजायत // 89 तथा भीष्मः शांतनवो गङ्गायाममितद्युतिः / गौतमान्मिथुनं जज्ञे शरस्तम्बाच्छरद्वतः / वसुवीर्यात्समभवन्महावीर्यो महायशाः॥ 76 अश्वत्थाम्नश्च जननी कृपश्चैव महाबलः / शूले प्रोतः पुराणर्षिरचोरश्वोरशङ्कया। अश्वत्थामा ततो जज्ञे द्रोणादत्रभृतां वरः // 90 अणीमाण्डव्य इति वै विख्यातः सुमहायशाः // 77 तथैव धृष्टद्युम्नोऽपि साक्षादमिसमद्युतिः / स धर्ममाहूय पुरा महर्षिरिदमुक्तवान् / वैताने कर्मणि तते .पावकात्समजायत / इषीकया मया बाल्यादेका विद्धा शकुन्तिका // 78 वीरो द्रोणविनाशाय धनुषा सह वीर्यवान् // 91 तत्किल्बिषं स्मरे धर्म नान्यत्पापमहं स्मरे / तथैव वेद्यां कृष्णापि जज्ञे तेजस्विनी शुभा। तन्मे सहस्रसमितं कस्मान्नेहाजयत्तपः // 79 विभ्राजमाना वपुषा बिभ्रती रूपमुत्तमम् // 92 गरीयान्ब्राह्मणवधः सर्वभूतवधाद्यतः / प्रहादशिष्यो नग्नजित्सुबलश्चाभवत्ततः / तस्मात्त्वं किल्बिषादस्माच्छूद्रयोनौ जनिष्यसि / / 80 तस्य प्रजा धर्महत्री जज्ञे देवप्रकोपनात् // 93 तेन शापेन धर्मोऽपि शूद्रयोनावजायत / गान्धारराजपुत्रोऽभूच्छकुनिः सौबलस्तथा। विद्वान्विदुररूपेण धार्मी तनुरकिल्बिषी // 81 दुर्योधनस्य माता च जज्ञातेऽर्थविदावुभौ // 94 संजयो मुनिकल्पस्तु जज्ञे सूतो गवल्गणात् / कृष्णद्वैपायनाजज्ञे धृतराष्ट्रो जनेश्वरः / सूर्याच्च कुन्तिकन्यायां जज्ञे कर्णो महारथः। क्षेत्रे विचित्रवीर्यस्य पाण्डुश्चैव महाबलः // 95 सहजं कवचं बिभ्रत्कुण्डलोक्ष्योतिताननः // 82 पाण्डोस्तु जज्ञिरे पश्च पुत्रा देवसमाः पृथक् / अनुग्रहार्थं लोकानां विष्णुर्लोकनमस्कृतः / / द्वयोः स्त्रियोर्गुणज्येष्ठस्तेषामासीद्युधिष्ठिरः // 96 वसुदेवात्तु देवक्यां प्रादुर्भूतो महायशाः॥ 83 धर्माद्युधिष्ठिरो जज्ञे मास्तात्तु वृकोदरः। अनादिनिधनो देवः स कर्ता जगतः प्रभुः। | इन्द्राद्धनंजयः श्रीमान्सर्वशस्त्रभृतां वरः // 97 -82