________________ 4. 48. 12] महाभारते [4. 49.8 तं जित्वा विनिवर्तिध्ये गाः समादाय वै पुनः॥१२ गास्ता विजित्याथ धनुर्धरात्र्यः / वैशंपायन उवाच। दुर्योधनायाभिमुखं प्रयातो एवमुक्तः स वैराटिहयान्संयम्य यत्नतः / भूयोऽर्जुनः प्रियमाजौ चिकीर्षन् // 1 नियम्य च ततो रश्मीन्यत्र ते कुरुपुंगवाः / गोषु प्रयातासु जवेन मत्स्याअचोदयत्ततो वाहान्यतो दुर्योधनस्ततः // 13 __किरीटिनं कृतकार्य च मत्वा / उत्सृज्य रथवंशं तु प्रयाते श्वेतवाहने। दुर्योधनायाभिमुखं प्रयान्तं अभिप्रायं विदित्वास्य द्रोणो वचनमब्रवीत् // 14 ___ कुरुप्रवीराः सहसाभिपेतुः // 2 नैषोऽन्तरेण राजानं बीभत्सुः स्थातुमिच्छति। तेषामनीकानि बहूनि गाढं तस्य पाणिं ग्रहीष्यामो जवेनाभिप्रयास्यतः // 15 व्यूढानि दृष्ट्वा बहुलध्वजानि / न ह्येनमभिसंक्रुद्धमेको युध्येत संयुगे। मत्स्यस्य पुत्रं द्विषतां निहन्ता अन्यो देवात्सहस्राक्षात्कृष्णाद्वा देवकीसुतात् // 16 __ वैराटिमामत्र्य ततोऽभ्युवाच // 3 किं नो गावः करिष्यन्ति धनं वा विपुलं तथा / एतेन तूर्ण प्रतिपादयेमादुर्योधनः पार्थजले पुरा नौरिव मजति // 17 ___ श्वेतान्हयान्काञ्चनरश्मियोक्त्रान् / तथैव गत्वा बीभत्सुर्नाम विश्राव्य चात्मनः / जवेन सर्वेण कुरु प्रयत्नशलभैरिव तां सेनां शरैः शीघ्रमवाकिरत् // 18 मासादयैतद्रथसिंहवृन्दम् // 4 कीर्यमाणाः शरौघैस्तु योधास्ते पार्थचोदितैः / गजो गजेनेव मया दुरात्मा नापश्यन्नावृतां भूमिमन्तरिक्षं च पत्रिभिः // 19 ___ यो योद्धमाकाङ्क्षति सूतपुत्रः / तेषां नात्मनिनो युद्धे नापयानेऽभवन्मतिः / तमेव मां प्रापय राजपुत्र शीघ्रत्वमेव पार्थस्य पूजयन्ति स्म चेतसा // 20 दुर्योधनापाश्रयजातदर्पम् // 5 ततः शङ्ख प्रदध्मौ स द्विषतां लोमहर्षणम् / स तैर्हयैर्वातजवैबृंहद्भिः विस्फार्य च धनुःश्रेष्ठं ध्वजे भूतान्यचोदयत् / / 21 पुत्रो विराटस्य सुवर्णकक्ष्यैः / तस्य शङ्खस्य शब्देन रथनेमिस्वनेन च / विध्वंसयंस्तद्रथिनामनीकं अमानुषाणां तेषां च भूतानां ध्वजवासिनाम् // 22 ततोऽवहत्पाण्डवमाजिमध्ये // 6 ऊर्ध्वं पुच्छान्विधुन्वाना रेभमाणाः समन्ततः / तं चित्रसेनो विशिखैर्विपाठैः गावः प्रतिन्यवर्तन्त दिशमास्थाय दक्षिणाम् / / 23 संग्रामजिच्छत्रुसहो जयश्च / / इति श्रीमहाभारते विराटपर्वणि प्रत्युद्ययुर्भारतमापतन्तं अष्टचत्वारिंशोऽध्यायः // 48 // ___ महारथाः कर्णमभीप्समानाः // 7 ततः स तेषां पुरुषप्रवीरः वैशंपायन उवाच / शरासनार्चिः शरवेगतापः / स शत्रुसेनां तरसा प्रणुद्य व्रातारथानामदत्समन्यु- . -852. 49