________________ 4. 29. 19 ] महाभारते [4. 30. 18 यामो राजन्ननुद्विग्ना विराटविषयं वयम् / ततो जवेन महता गोपाः पुरमथाव्रजत् / आदास्यामो हि गास्तस्य विविधानि वसूनि च // 19 अपश्यन्मत्स्यराजं च रथात्प्रस्कन्ध कुण्डली // 4 ततो दुर्योधनो राजा वाक्यमादाय तस्य तत्। .. शूरैः परिवृतं योधैः कुण्डलाङ्गदधारिभिः / वैकर्तनस्य कर्णस्य क्षिप्रमाज्ञापयत्स्वयम् // 20 सद्भिश्च मन्त्रिभिः सार्धं पाण्डवैश्च नरर्षभैः // 5 शासने नित्यसंयुक्तं दुःशासनमनन्तरम् / तं सभायां महाराजमासीनं राष्टवर्धनम् / सह वृद्धस्तु संमत्य क्षिप्रं योजय वाहिनीम् // 21 सोऽब्रवीदुपसंगम्य विराटं प्रणतस्तदा // 6 . . यथोद्देशं च गच्छामः सहिताः सर्वकौरवैः / अस्मान्युधि विनिर्जित्य परिभूय सबान्धवान् / सुशर्मा तु यथोद्दिष्टं देशं यातु महारथः // 22 गवां शतसहस्राणि त्रिगर्ताः कालयन्ति ते / त्रिगतैः सहितो राजा समग्रबलवाहनः / तान्परीप्स मनुष्येन्द्र मा नेशुः पशवस्तव // 7 प्रागेव हि सुसंवीतो मत्स्यस्य विषयं प्रति // 23 तच्छ्रुत्वा नृपतिः सेनां मत्स्यानां समयोजयत् / जघन्यतो वयं तत्र यास्यामो दिवसान्तरम् / रथनागाश्वकलिलां पत्तिध्वजसमाकुलाम् // 8 विषयं मत्स्यराजस्य सुसमृद्धं सुसंहताः // 24 राजानो राजपुत्राश्च तनुत्राण्यत्र भेजिरे / ते यात्वा सहसा तत्र विराटनगरं प्रति / भानुमन्ति विचित्राणि सूपसेव्यानि भागशः // 9 क्षिप्रं गोपान्समासाद्य गृह्णन्तु विपुलं धनम् / / 25 सवज्रायसगर्भ तु कवचं तप्तकाञ्चनम् / गवां शतसहस्राणि श्रीमन्ति गुणवन्ति च। विराटस्य प्रियो भ्राता शतानीकोऽभ्यहारयत्॥१० वयमपि निगृह्णीमो द्विधा कृत्वा वरूथिनीम् // 26 सर्वपारसवं वर्म कल्याणपटलं दृढम् / स स्म गत्वा यथोद्दिष्टां दिशं वह्नर्महीपतिः / शतानीकादवरजो मदिराश्वोऽभ्यहारयत् / / 11 आदत्त गाः सुशर्माथ धर्मपक्षस्य सप्तमीम् / / 27 शतसूर्यं शतावतं शतबिन्दु शताक्षिमत् / अपरं दिवसं सर्वे राजन्संभूय कौरवाः / अभेद्यकल्पं मत्स्यानां राजा कवचमाहरत् / / 12 अष्टम्यां तान्यगृह्णन्त गोकुलानि सहस्रशः / / 28 उत्सेधे यस्य पद्मानि शतं सौगन्धिकानि च / इति श्रीमहाभारते विराटपर्वणि सुवर्णपृष्ठं सूर्याभं सूर्यदत्तोऽभ्यहारयत् / / 13 एकोनत्रिंशोऽध्यायः // 29 // दृढमायसगर्भ तु श्वेतं वर्म शताक्षिमत् / विराटस्य सुतो ज्येष्ठो वीरः शङ्खोऽभ्यहारयत् // 14 वैशंपायन उवाच / शतशश्च तनुत्राणि यथास्वानि महारथाः। ततस्तेषां महाराज तत्रैवामिततेजसाम् / योत्स्यमानाभ्यनह्यन्त देवरूपाः प्रहारिणः // 15 छद्मलिङ्गप्रविष्टानां पाण्डवानां महात्मनाम् // 1 सूपस्करेषु शुभ्रेषु महत्सु च महारथाः / व्यतीतः समयः सम्यग्वसतां वै पुरोत्तमे। पृथक्काञ्चनसंनाहान्रथेष्वश्वानयोजयन् // 16 कुर्वतां तस्य कर्माणि विराटस्य महीपतेः // 2 सर्यचन्द्रप्रतीकाशो रथे दिव्ये हिरण्मयः / ततस्त्रयोदशस्यान्ते तस्य वर्षस्य भारत। महानुभावो मत्स्यस्य ध्वज उच्छिश्रिये तदा // 17 सुशर्मणा गृहीतं तु गोधनं तरसा बहु // 3 अथान्यान्विविधाकारान्ध्वजान्हेमविभूषितान् / -832