________________ 3. 230. 22 ] महाभारते [ 3. 231. 18 तयामुह्यन्त कौरव्याश्चित्रसेनस्य मायया // 22 दुर्योधनं जिघांसन्तः समन्तात्पर्यवारयन् // 4 एकैको हि तदा योधो धार्तराष्ट्रस्य भारत / युगमीषां वरूथं च तथैव ध्वजसारथी / पर्यवर्तत गन्धर्वैर्दशभिर्दशभिः सह // 23 अश्वांत्रिवेणुं तल्पं च तिलशोऽभ्यहनन्रथम् // 5 ततः संपीड्यमानास्ते बलेन महता तदा / दुर्योधनं चित्रसेनो विरथं पतितं भुवि / प्राद्रवन्त रणे भीता यत्र राजा युधिष्ठिरः // 24 अभिद्रुत्य महाबाहुर्जीवग्राहमथाग्रहीत् // 6 . भज्यमानेष्वनीकेषु धार्तराष्ट्रेषु सर्वशः / तस्मिन्गृहीते राजेन्द्र स्थितं दुःशासनं रथे। .. कर्णो वैकर्तनो राजस्तस्थौ गिरिरिवाचलः // 25 पर्यगृह्णन्त गन्धर्वाः परिवार्य समन्ततः // 7 दुर्योधनश्च कर्णश्च शकुनिश्चापि सौबलः / विविंशतिं चित्रसेनमादायान्ये प्रदुद्रुवुः / गन्धर्वान्योधयांचक्रुः समरे भृशविक्षताः // 26 विन्दानुविन्दावपरे राजदारांश्च सर्वशः // 8 सर्व एव तु गन्धर्वाः शतशोऽथ सहस्रशः / सैन्यास्तु धार्तराष्ट्रस्य गन्धर्वैः समभिद्रुताः / जिघांसमानाः सहिताः कर्णमभ्यद्रवरणे // 27 पूर्वं प्रभग्नैः सहिताः पाण्डवानभ्ययुस्तदा // 9 असिभिः पट्टिशैः शूलैर्गदाभिश्च महाबलाः / शकटापणवेश्याश्च यानयुग्यं च सर्वशः। सूतपुत्रं जिघांसन्तः समन्तात्पर्यवारयन् // 28 शरणं पाण्डवाञ्जग्मुढियमाणे महीपतौ // 10 अन्येऽस्य युगमच्छिन्दन्ध्वजमन्ये न्यपातयन् / प्रियदर्शनो महाबाहुर्धार्तराष्ट्रो महाबलः / ईषामन्ये हयानन्ये सूतमन्ये न्यपातयन् / / 29 गन्धर्वैढियते राजा पार्थास्तमनुधावत // 11 अन्ये छत्रं वरूथं च वन्धुरं च तथापरे। दुःशासनो दुर्विषहो दुर्मुखो दुर्जयस्तथा / गन्धर्वो बहुसाहस्राः खण्डशोऽभ्यहनन्रथम् // 30 बद्धा ह्रियन्ते गन्धर्वै राज़दाराश्च सर्वशः // 12 ततो रथादवप्लुत्य सूतपुत्रोऽसिचर्मभृत् / इति दुर्योधनामात्याः क्रोशन्तो राजगृद्धिनः / विकर्णरथमास्थाय मोक्षायाश्वानचोदयत् // 31 आर्ता दीनस्वराः सर्वे युधिष्ठिरमुपागमन् // 13 इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि तांस्तथा व्यथितान्दीनान्भिक्षमाणान्युधिष्ठिरम् / त्रिंशदधिकद्विशततमोऽध्यायः॥ 230 // वृद्धान्दुर्योधनामात्यान्भीमसेनोऽभ्यभाषत // 14 231 अन्यथा वर्तमानानामर्थो जातोऽयमन्यथा। वैशंपायन उवाच / अस्माभिर्यदनुष्ठेयं गन्धर्वैस्तदनुष्ठितम् / / 15 गन्धर्वैस्तु महाराज भग्ने कर्णे महारथे / दुर्मत्रितमिदं तात राज्ञो दुतदेविनः / संप्राद्रवञ्चमूः सर्वा धार्तराष्ट्रस्य पश्यतः॥ 1 द्वेष्टारमन्ये क्लीबस्य पातयन्तीति नः श्रुतम् // 16 तान्दृष्ट्वा द्रवतः सर्वान्धार्तराष्ट्रान्पराङ्मुखान् / तदिदं कृतं नः प्रत्यक्षं गन्धर्वैरतिमानुषम् / दुर्योधनो महाराज नासीत्तत्र पराङ्मुखः // 2 दिष्टया लोके पुमानस्ति कश्चिदस्मत्प्रिये स्थितः / तामापतन्ती संप्रेक्ष्य गन्धर्वाणां महाचमूम् / येनास्माकं हृतो भार आसीनानां सुखावहः॥१७ महता शरवर्षेण सोऽभ्यवर्षदरिंदमः / / 3 शीतवातातपसहांस्तपसा चैव कर्शितान् / अचिन्त्य शरवर्षं तु गन्धर्वास्तस्य तं रथम् / / समस्थो विषमस्थान्हि द्रष्टुमिच्छति दुर्मतिः॥१८ -710