________________ 3. 180. 45 ] महाभारते [ 3. 181. 22 पाद्यााभ्यां यथान्यायमुपतस्थुर्मनीषिणम् // 45 मार्कण्डेय उवाच / नारदस्त्वथ देवर्षित्विा तांस्तु कृतक्षणान् / त्वद्युक्तोऽयमनुप्रश्नो यथावद्वदतां वर / मार्कण्डेयस्य वदतस्तां कथामन्वमोदत // 46 / विदितं वेदितव्यं ते स्थित्यर्थमनुपृच्छसि // 9 उवाच चैनं कालज्ञः स्मयन्निव स नारदः / अत्र ते वर्तयिष्यामि तदिहैकमनाः शृणु। ब्रह्मर्षे कथ्यतां यत्ते पाण्डवेषु विवक्षितम् // 47 यथेहामुत्र च नरः सुखदुःखमुपाभुते // 10. एवमुक्तः प्रत्युवाच मार्कण्डेयो महातपाः। निर्मलानि शरीराणि विशुद्धानि शरीरिणाम् / क्षणं कुरुध्वं विपुलमाख्यातव्यं भविष्यति // 48 ससर्ज धर्मतत्राणि पूर्वोत्पन्नः प्रजापतिः // 11 एवमुक्ताः क्षणं चक्रुः पाण्डवाः सह तैर्द्विजैः / अमोघबलसंकल्पाः सुव्रताः सत्यवादिनः / मध्यंदिने यथादित्यं प्रेक्षन्तस्तं महामुनिम् // 49 ब्रह्मभूता नराः पुण्याः पुराणाः कुरुनन्दन // 12 इति श्रीमहाभारते भारण्यकपर्वणि सर्वे देवैः समायान्ति स्वच्छन्देन नभस्तलम् / भशीत्यधिकशततमोऽध्यायः // 180 // ततश्च पुनरायान्ति सर्वे स्वच्छन्दचारिणः // 13 181 स्वच्छन्दमरणाश्चासन्नराः स्वच्छन्दजीविनः / वैशंपायन उवाच। अल्पबाधा निरातङ्का सिद्धार्था निरुपद्रवाः // 14 तं विवक्षन्तमालक्ष्य कुरुराजो महामुनिम् / द्रष्टारो देवसंघानामृषीणां च महात्मनाम् / कथासंजननार्थाय चोदयामास पाण्डवः // 1 प्रत्यक्षाः सर्वधर्माणां दान्ता विगतमत्सराः॥ 15 भवान्दैवतदैत्यानामृषीणां च महात्मनाम् / आसन्वर्षसहस्राणि तथा पुत्रसहस्रिणः / राजर्षीणां च सर्वेषां चरितज्ञः सनातनः // 2 ततः कालान्तरेऽन्यस्मिन्पृथिवीतलचारिणः // 16 सेव्यश्वोपासितव्यश्च मतो नः काङ्कित्तश्विरम् / कामक्रोधाभिभूतास्ते मायाव्याजोपजीविनः / अयं च देवकीपुत्रः प्राप्तोऽस्मानवलोककः // 3 लोभमोहाभिभूताश्च त्यक्ता देवैस्ततो नराः // 17 अशुभैः कर्मभिः पापास्तिर्यड्नरकगामिनः / भवत्येव हि मे बुद्धिदृष्ट्वात्मानं सुखाच्युतम् / संसारेषु विचित्रेषु पच्यमानाः पुनः पुनः // 18 धार्तराष्ट्रांश्च दुर्वृत्तानुध्यतः प्रेक्ष्य सर्वशः // 4 मोघेष्टा मोघसंकल्पा मोघज्ञाना विचेतसः / कर्मणः पुरुषः कर्ता शुभस्याप्यशुभस्य च / सर्वातिशङ्किनश्चैव संवृत्ताः क्लेशभागिनः / खफलं तदुपाभाति कथं कर्ता स्विदीश्वरः॥५ अशुभैः कर्मभिश्चापि प्रायशः परिचिह्निताः // 19 अथ वा सुखदुःखेषु नृणां ब्रह्मविदां वर / दौष्कुल्या व्याधिबहुला दुरात्मानोऽप्रतापिनः / इह वा कृतमन्वेति परदेहेऽथ वा पुनः॥ 6 भवन्त्यल्पायुषः पापा रौद्रकर्मफलोदयाः। देही च देहं संत्यज्य मृग्यमाणः शुभाशुभैः / नाथन्तः सर्वकामानां नास्तिका भिन्नसेतवः // 20 कथं संयुज्यते प्रेत्य इह वा द्विजसत्तम // 7 जन्तोः प्रेतस्य कौन्तेय गतिः स्वैरिह कर्मभिः / ऐहलौकिकमेवैतदुताहो पारलौकिकम् / प्राज्ञस्य हीनबुद्धेश्च कर्मकोशः क तिष्ठति / / 21 क च कर्माणि तिष्ठन्ति जन्तोः प्रेतस्य भार्गव // 8- कस्थस्तत्समुपाश्नाति सुकृतं यदि वेतरत् / - 634 -