________________ 3. 105. 22 ] महाभारते [3. 106. 20 छिन्नशीर्षा विदेहाश्च भिन्नजान्वस्थिमस्तकाः। | धर्म संरक्षमाणेन पौराणां हितमिच्छता // 8 / प्राणिनः समदृश्न्त शतशोऽथ सहस्रशः // 22 - युधिष्ठिर उवाच।। .. एवं हि खनतां तेषां समुद्रं मकरालयम् / किमर्थ राजशार्दूल: सगरः पुत्रमात्मजम् / व्यतीतः सुमहान्कालो न चाश्वः समदृश्यत॥२३ यक्तवान्दुस्त्यजं वीरं तन्मे ब्रूहि तपोधन // 9 ततः पूर्वोत्तरे देशे समुद्रस्य महीपते / लोमश उवाच / विदार्य पातालमथ संक्रुद्धाः सगरात्मजाः / असमञ्जा इति ख्यातः सगरस्य सुतो ह्यभूत्। अपश्यन्त हयं तत्र विचरन्तं महीतले // 24 / यं शैब्या जनयामास पौराणां स हि दारकान् / कपिलं च महात्मानं तेजोराशिमनुत्तमम् / / खुरेषु क्रोशतो गृह्य नद्यां चिक्षेप दुर्बलान् // 10 // तपसा दीप्यमानं तं ज्वालाभिरिव पावकम् // 25 ततः पौराः समाजग्मुर्भयशोकपरिप्लुताः। इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि ... सगरं चाभ्ययाचन्त सर्वे प्राञ्जलयः स्थिताः / / 1.1 : पञ्चाधिकशततमोऽध्यायः // 105 // - त्वं नस्त्राता महाराज परचक्रादिभिर्भयैः। असमञ्जोभयादोरात्ततो नत्रातुमर्हसि // 12 - लोमश उवाच। पौराणां वचनं श्रुत्वा घोरं नृपतिसत्तमः। ते तं दृष्ट्वा हयं राजन्संप्रहृष्टतनूरुहाः। . मुहूर्त विमना भूत्वा सचिवानिदमब्रवीत् // 13 अनादृत्य महात्मानं कपिलं कालचोदिताः। असमञ्जाः पुरादद्य सुतो मे विप्रवास्यताम् / .. संक्रुद्धाः समधावन्त अश्वग्रहणकाशिणः // 1. यदि वो मत्प्रियं कार्यमेतच्छीघ्रं विधीयताम् // 14 ततः क्रुद्धो महाराज कपिलो मुनिसत्तमः। एवमुक्ता नरेन्द्रेण सचिवास्ते नराधिप। वासुदेवेति यं प्राहुः कपिलं मुनिसत्तमम् // 2 .. यथोक्तं त्वरिताश्चक्रुर्यथाज्ञापितवान्नृपः // 15 स चक्षुर्विवृतं कृत्वा तेजस्तेषु समुत्सृजन् / .. एतत्ते सर्वमाख्यातं यथा पुत्रो महात्मना / : ददाह सुमहातेजा मन्दबुद्धीन्स सागरान् // 3 : पौराणां हितकामेन सगरेण विवासितः // 16 तान्दृष्ट्वा भस्मसाद्भूतान्नारदः सुमहातपाः / .. अंशुमांस्तु महेष्वासो यदुक्तः सगरेण ह। सगरान्तिकमागच्छत्तच्च तस्मै न्यवेदयत् // 4 . तत्ते सर्व प्रवक्ष्यामि कीर्त्यमानं निबोध मे // 17 स तच्छ्रुत्वा वचो घोरं राजा मुनिमुखोद्गतम्। : . सगर उवाच / मुहूर्त विमना भूत्वा स्थाणोर्वाक्यमचिन्तयत् / | पितुश्च तेऽहं त्यागेन पुत्राणां निधनेन च। . आत्मानमात्मनाश्वास्य हयमेवान्वचिन्तयत् // 5 / / अलाभेन तथाश्वस्य परितप्यामि पुत्रक // 18 अंशुमन्तं समाहूय असमञ्जःसुतं तदा। .. तस्माहुःखामिसंतप्तं यज्ञविघ्नाच मोहितम् / पौत्रं भरतशार्दूल इदं वचनमब्रवीत् // 6 हयस्यानयनात्पौत्र नरकान्मां समुद्धर // 19 षष्टिस्तानि सहस्राणि पुत्राणाममितौजसाम् / . . . लोमश उवाच। . कापिलं तेज आसाद्य मत्कृते निधनं गताः॥.. | अंशुमानेवमुक्तस्तु सगरेण महात्मना। ... तव चापि पिता तात परित्यक्तो मयानघ / जगाम दुःखात्वं देशं यत्र वै दारिता मही॥ 20 -582 -