________________ 8. 71.2] महाभारते [3.71.30 3 नादयारथघोषेण सर्वाः सोपदिशो दश // 2 आरुरोह महद्वेश्म पुण्यश्लोकदिदृक्षया // 16 ततस्तं रथनिर्घोषं नलाश्वास्तत्र शुश्रुवुः / / ततो मध्यमकक्षायां ददर्श रथमास्थितम् / श्रुत्वा च समहृष्यन्त पुरेव नलसंनिधौ // 3 / / ऋतुपणं महीपालं सहवार्ष्णेयबाहुकम् // 17 दमयन्ती च शुश्राव रथघोषं नलस्य तम् / स्तोऽवतीर्य वार्ष्णेयो बाहुकश्च रथोत्तमात् / यथा मेघस्य नदतो गम्भीरं जलदागमे // 4 हयांस्तानवमुच्याथ स्थापयामासतू रथम् // 18.' नलेन संगृहीतेषु पुरेव नलवाजिषु / सोऽवतीये रथोपस्थाइतपर्णो नराधिपः / सदृशं रथनिर्घोषं मेने भैमी तथा हयाः // 5 उपतस्थे महाराज भीमं भीमपराक्रमम // 19 प्रासादस्थाश्च शिखिनः शालास्थाश्चैव वारणाः / तं भीमः प्रतिजग्राह पूजया परया ततः। हयाश्च शुश्रुवुस्तत्र रथघोषं महीपतेः // 6 अकस्मात्सहसा प्राप्तं स्त्रीमत्रं न स्म विन्दति // 20 ते श्रुत्वा रथनिर्घोषं वारणाः शिखिनस्तथा। किं कार्य स्वागतं तेऽस्तु राज्ञा पृष्टश्च भारत / प्रणेदुरुन्मुखा राजन्मेघोदयमिवेक्ष्य ह॥७ नाभिजज्ञे स नृपतिर्दुहित्रर्थे समागतम् // 21 दमयन्त्युवाच। ऋतुपर्णोऽपि राजा स धीमान्सत्यपराक्रमः। यथासौ रथनिर्घोषः पूरयन्निव मेदिनीम् / राजानं राजपुत्रं वा न स्म पश्यति कंचन / मम हादयते चेतो नल एष महीपतिः॥८ नैव स्वयंवरकथां न च विप्रसमागमम् // 22 अद्य चन्द्राभवक्त्रं तं न पश्यामि नलं यदि। ततो विगणयनराजा मनसा कोसलाधिपः / असंख्येयगुणं वीरं विनशिष्याम्यसंशयम् // 9 आगतोऽस्मीत्युवाचैनं भवन्तमभिवादकः // 23 यदि वै तस्य वीरस्य बाह्वोर्नाद्याहमन्तरम्।। राजापि च स्मयन्भीमो मनसाभिविचिन्तयत् / प्रविशामि सुखस्पर्श विनशिष्याम्यसंशयम् // 10 अधिकं योजनशतं तस्यागमनकारणम् // 24 यदि मां मेघनिर्घोषो नोपगच्छति नैषधः / प्रामान्बहूनतिक्रम्य नाध्यगच्छद्यथातथम् / अद्य चामीकरप्रख्यो विनशिष्याम्यसंशयम् // 11 अल्पकार्य विनिर्दिष्टं तस्यागमनकारणम् // 25 यदि मां सिंहविक्रान्तो मत्तवारणवारणः। नैतदेवं स नृपतिस्तं सत्कृत्य व्यसर्जयत् / नाभिगच्छति राजेन्द्रो विनशिष्याम्यसंशयम् // 12 विश्राम्यतामिति वदन्छान्तोऽसीति पुनः पुनः॥२६ न स्मराम्यनृतं किंचिन्न स्मराम्यनुपाकृतम् / स सत्कृतः प्रहृष्टात्मा प्रीतः प्रीतेन पार्थिवः / न च पर्युषितं वाक्यं स्वैरेष्वपि महात्मनः // 13 / राजप्रेष्यैरनुगतो दिष्टं वेश्म समाविशत् / / 27 प्रभुः क्षमावान्वीरश्च मृदुर्दान्तो जितेन्द्रियः / ऋतुपर्णे गते राजन्वार्ष्णेयसहिते नृपे। रहोऽनीचानुवर्ती च क्लीषवन्मम नैषधः॥ 14 बाहुको रथमास्थाय रथशालामुपागमत् // 28 गुणांस्तस्य स्मरन्त्या मे तत्पराया दिवानिशम् / स मोचयित्वा तानश्वान्परिचार्य च शास्त्रतः। हृदयं दीर्यत इदं शोकात्प्रियविनाकृतम् // 15 स्वयं चैतान्समाश्वास्य रथोपस्थ उपाविशत् // 29 बृहदश्व उवाच। दमयन्ती तु शोकार्ता दृष्ट्वा भाङ्गस्वरिं नृपम् / एवं विलपमाना सा नष्टसंज्ञेव भारत। | सूतपुत्रं च वार्ष्णेयं बाहुकं च तथाविधम् // 30 -482