________________ 1. 13. 15] महाभारते [1. 13. 41 अस्माकं संततिस्त्वेको जरत्कारुरिति श्रुतः। शाश्वतं स्थानमासाद्य मोदन्तां पितरो मम // 28 मन्दभाग्योऽल्पभाग्यानां तप एव समास्थितः // 15 सूत उवाच / न स पुत्राञ्जनयितुं दारान्मूढश्चिकीर्षति / ततो निवेशाय तदा स विप्रः संशितव्रतः।। तेन लम्बामहे गर्ने संतानप्रक्षयादिह // 16 महीं चचार दारार्थी न च दारानविन्दत // 29 अनाथास्तेन नाथेन यथा दुष्कृतिनस्तथा / स कदाचिद्वनं गत्वा विप्रः पितृवचः स्मरन् / कस्त्वं बन्धुरिवास्माकमनुशोचसि सत्तम // 17 चुक्रोश कन्याभिक्षार्थी तिस्रो वाचः शनैरिव // 30 ज्ञातुमिच्छामहे ब्रह्मन्को भवानिह धिष्ठितः / तं वासुकिः प्रत्यगृह्णादुद्यम्य भगिनीं तदा / किमर्थं चैव नः शोच्याननुकम्पितुमर्हसि // 18 न स तां प्रतिजग्राह न सनाम्नीति चिन्तयन् // 31 जरत्कारुरुवाच। सनाम्नीमुद्यतां भायां गृह्णीयामिति तस्य हि / मम पूर्वे भवन्तो वै पितरः सपितामहाः / मनो निविष्टमभवजरत्कारोर्महात्मनः // 32 ब्रूत किं करवाण्यद्य जरत्कारुरहं स्वयम् // 19 तमुवाच महाप्राज्ञो जरत्कारुर्महातपाः / पितर ऊचुः। किंनाम्नी भगिनीयं ते ब्रूहि सत्यं भुजंगम // 33 यतस्व यत्नवांस्तात संतानाय कुलस्य नः / वासुकिरुवाच।। आत्मनोऽर्थेऽस्मदर्थे च धर्म इत्येव चाभिभो // 20 जरत्कारो जरत्कारुः स्वसेयमनुजा मम / न हि धर्मफलैस्तात न तपोभिः सुसंचितैः। त्वदर्थं रक्षिता पूर्व प्रतीच्छेमां द्विजोत्तम // 34 तां गतिं प्राप्नुवन्तीह पुत्रिणो यां व्रजन्ति ह॥२१ सूत उवाच / तद्दारग्रहणे यत्नं संतत्यां च मनः कुरु / मात्रा हि भुजगाः शप्ताः पूर्वं ब्रह्मविदां वर / पुत्रकास्मन्नियोगात्त्वमेतन्नः परमं हितम् // 22 जनमेजयस्य वो यज्ञे धक्ष्यत्यनिलसारथिः॥ 35 जरत्कारुरुवाच / तस्य शापस्य शान्त्यर्थं प्रददौ पन्नगोत्तमः / न दारान्वै करिष्यामि सदा मे भावितं मनः। स्वसारमृषये तस्मै सुव्रताय तपस्विने // 36 भवतां तु हितार्थाय करिष्ये दारसंग्रहम् // 23 स च तां प्रतिजग्राह विधिदृष्टेन कर्मणा / समयेन च कर्ताहमनेन विधिपूर्वकम् / आस्तीको नाम पुत्रश्च तस्यां जज्ञे महात्मनः // 37 तथा यापलप्स्यामि करिष्ये नान्यथा त्वहम् // 24 तपस्वी च महात्मा च वेदवेदाङ्गपारगः / सनाम्नी या भवित्री मे दित्सिता चैव बन्धुभिः / समः सर्वस्य लोकस्य पितृमातृभयापहः // 38 भैक्षवत्तामहं कन्यामुपयंस्ये विधानतः // 25 अथ कालस्य महतः पाण्डवेयो नराधिपः।। दरिद्राय हि मे भार्यां को दास्यति विशेषतः। आजहार महायज्ञं सर्पसत्रमिति श्रुतिः // 39 'प्रतिग्रहीष्ये भिक्षां तु यदि कश्चित्प्रदास्यति // 26 तस्मिन्प्रवृत्ते सत्रे तु सर्पाणामन्तकाय वै / एवं दारक्रियाहेतोः प्रयतिष्ये पितामहाः। मोचयामास तं शापमास्तीकः सुमहायशाः // 40 अनेन विधिना शश्वन्न करिष्येऽहमन्यथा // 27 नागांश्च मातुलांश्चैव तथा चान्यान्स बान्धवान् / तत्र चोत्पत्स्यते जन्तुर्भवतां तारणाय वै / पितॄश्च तारयामास संतत्या तपसा तथा / -34 -