________________ 8. 32. 11] आरण्यकपर्व [3. 32. 40 अन्ये च ऋषयः सिद्धा धर्मेणैव सुचेतसः॥ 11 नाचरिष्यन्परे धर्म परे परतरे च ये। . प्रत्यक्षं पश्यसि ह्येतान्दिव्ययोगसमन्वितान् / विप्रलम्भोऽयमत्यन्तं यदि स्युरफलाः क्रियाः॥२६ शापानुग्रहणे शक्तान्देवैरपि गरीयसः // 12 ऋषयश्चैव देवाश्च गन्धर्वासुरराक्षसाः। एते हि धर्ममेवादौ वर्णयन्ति सदा मम / ईश्वराः कस्य हेतोस्ते चरेयुर्धर्ममादृताः॥२७ कर्तव्यममरप्रख्याः प्रत्यक्षागमबुद्धयः // 13 फलदं त्विह विज्ञाय धातारं श्रेयसि ध्रुवे / अतो नाहसि कल्याणि धातारं धर्ममेव च / धर्म ते ह्याचरन्कृष्णे तद्धि धर्म सनातनम् // 28 रजोमूढेन मनसा क्षेप्तुं शङ्कितुमेव च // 14 स चायं सफलो धर्मो न धर्मोऽफल उच्यते।। धर्मातिशङ्की नान्यस्मिन्प्रमाणमधिगच्छति / दृश्यन्तेऽपि हि विद्यानां फलानि तपसां तथा // 29 आत्मप्रमाण उन्नद्धः श्रेयसो ह्यवमन्यकः // 15 त्वय्येतद्वै विजानीहि जन्म कृष्णे यथा श्रुतम् / : इन्द्रियप्रीतिसंबद्धं यदिदं लोकसाक्षिकम्। वेत्थ चापि यथा जातो धृष्टद्युम्नः प्रतापवान् // 30 एतावान्मन्यते बालो मोहमन्यत्र गच्छति // 16 एतावदेव पर्याप्तमुपमानं शुचिस्मिते / प्रायश्चित्तं न तस्यास्ति यो धर्ममतिशङ्कते। कर्मणां फलमस्तीति धीरोऽल्पेनापि तुष्यति // 31 ध्यायन्स कृपणः पापो न लोकान्प्रतिपद्यते // 17 / बहुनापि ह्यविद्वांसो नैव तुष्यन्त्यबुद्धयः। प्रमाणान्यतिवृत्तो हि वेदशास्त्रार्थनिन्दकः। तेषां न धर्मजं किंचित्प्रेत्य शर्मास्ति कर्म वा // 32 कामलोभानुगो मूढो नरकं प्रतिपद्यते // 18 कर्मणामुत पुण्यानां पापानां च फलोदयः / यस्तु नित्यं कृतमतिर्धर्ममेवाभिपद्यते / प्रभवश्वाप्ययश्चैव देवगुह्यानि भामिनि // 33 : अशङ्कमानः कल्याणि सोऽमुत्रानन्त्यमश्नुते॥१९ नैतानि वेद यः कश्चिन्मुह्यन्त्यत्र प्रजा इमाः। : आर्ष प्रमाणमुत्क्रम्य धर्मानपरिपालयन् / रक्ष्याण्येतानि देवानां गूढमाया हि देवताः॥ 34 सर्वशास्त्रातिगो मूढः शं जन्मसु न विन्दति // 20 कृशाङ्गाः सुव्रताश्चैव तपसा दग्धकिल्बिषाः। ‘शिष्टैराचरितं धर्म कृष्णे मा स्मातिशङ्किथाः / प्रसन्नैर्मानसैर्युक्ताः पश्यन्त्येतानि वै द्विजाः // 35 पुराणमृषिभिः प्रोक्तं सर्वज्ञैः सर्वदर्शिभिः // 21 न फलादर्शनाद्धर्मः शङ्कितव्यो न देवताः। धर्म एव प्लवो नान्यः स्वर्ग द्रौपदि गच्छताम् / यष्टव्यं चाप्रमत्तेन दातव्यं चानसूयता // 36 सैव नौः सागरस्येव वणिजः पारमृच्छतः // 22 कर्मणां फलमस्तीति तथैतद्धर्म शाश्वतम् / अफलो यदि धर्मः स्याच्चरितो धर्मचारिभिः / ब्रह्मा प्रोवाच पुत्राणां यदृषिर्वेद कश्यपः // 37. अप्रतिष्ठे तमस्येतज्जगन्मजेदनिन्दिते // 23 / तस्मात्ते संशयः कृष्णे नीहार इव नश्यतु / निर्वाणं नाधिगच्छेयुर्जीवेयुः पशुजीविकाम् / व्यवस्य सर्वमस्तीति नास्तिक्यं भावमुत्सृज // 38 विघातेनैव युज्येयुर्न चार्थ किंचिदाप्नुयुः // 24 ईश्वरं चापि भूतानां धातारं मा विचिक्षिपः / तपश्च ब्रह्मचर्यं च यज्ञः स्वाध्याय एव च। शिक्षस्वैनं नमस्वैनं मा ते भूद्बुद्धिरीदृशी // 39 . दानमार्जवमेतानि यदि स्युरफलानि वै // 25 यस्य प्रसादात्तद्भक्तो मर्यो गच्छत्यमर्त्यताम् / . -429 -