________________ 3. 6. 1] महाभारते [3. 6.17 तैः सत्कृतः स च तानाजमीढो वैशंपायन उवाच / ___ यथोचितं पाण्डुपुत्रान्समेयात् // 10 पाण्डवास्तु वने वासमुद्दिश्य भरतर्षभाः / समाश्वस्तं विदुरं ते नरर्षभाप्रययुर्जाह्नवीकूलात्कुरुक्षेत्रं सहानुगाः // 1 स्ततोऽपृच्छन्नागमनाय हेतुम् / सरस्वतीदृषद्वत्यौ यमुनां च निषेव्य ते / स चापि तेभ्यो विस्तरतः शशंस ययुर्वनेनैव वनं सततं पश्चिमां दिशम् // 2 यथावृत्तो धृतराष्ट्रोऽम्बिकेयः॥ 11 . ततः सरस्वतीकूले समेषु मरुधन्वसु / विदुर उवाच। काम्यकं नाम ददृशुर्वनं मुनिजनप्रियम् // 3 अवोचन्मां धृतराष्ट्रोऽनुगुप्ततत्र ते न्यवसन्वीरा वने बहुमृगद्विजे / ___ मजातशत्रो परिगृह्याभिपूज्य / अन्वास्यमाना मुनिभिः सान्त्व्यमानाश्च भारत॥४ एवं गते समतामभ्युपेत्य . विदुरस्त्वपि पाण्डूनां तदा दर्शनलालसः / पथ्यं तेषां मम चैव ब्रवीहि // 12 जगामैकरथेनैव काम्यकं वनमृद्धिमत् // 5 मयाप्युक्तं यत्क्षमं कौरवाणां ततो यात्वा विदुरः काननं त हितं पथ्यं धृतराष्ट्रस्य चैव। ___च्छी|रश्वैर्वाहिना स्यन्दनेन। . . तद्वै पथ्यं तन्मनो नाभ्युपैति ददर्शासीनं धर्मराजं विविक्ते ___ ततश्चाहं क्षममन्यन्न मन्ये // 13 ___ साधं द्रौपद्या भ्रातृभिर्ब्राह्मणैश्च // 6 परं श्रेयः पाण्डवेया मयोक्तं ततोऽपश्यद्विदुरं तूर्णमारा न मे तच्च श्रुतवानाम्बिकेयः / __दभ्यायान्तं सत्यसंधः स राजा। यथातुरस्येव हि पथ्यमन्नं अथाब्रवीद्धातरं भीमसेनं न रोचते स्मास्य तदुच्यमानम् // 14 किं नु क्षत्ता वक्ष्यति नः समेत्य // 7 न श्रेयसे नीयतेऽजातशत्रो कच्चिन्नायं वचनात्सौबलस्य ___ स्त्री श्रोत्रियस्येव गृहे प्रदुष्टा। ___ समाह्वाता देवनायोपयाति / ब्रुवन्न रुच्यै भरतर्षभस्य कच्चिक्षुद्रः शकुनि युधानि .. पतिः कुमार्या इव षष्टिवर्षः // 15 जेष्यत्यस्मान्पुनरेवाक्षवत्याम् // 8 ध्रुवं विनाशो नृप कौरवाणां समाहूतः केनचिदाद्रवेति ___ न वै श्रेयो धृतराष्ट्रः परैति / ___ नाहं शक्तो भीमसेनापयातुम् / यथा पणे पुष्करस्येव सिक्तं गाण्डीवे वा संशयिते कथंचि जलं न तिष्ठेत्पथ्यमुक्तं तथास्मिन् // 16 द्राज्यप्राप्तिः संशयिता भवेन्नः॥९ ततः क्रुद्धो धृतराष्ट्रोऽब्रवीन्मां तत उत्थाय विदुरं पाण्डवेयाः यत्र श्रद्धा भारत तत्र याहि / प्रत्यगृह्णन्नृपते सर्व एव / नाहं भूयः कामये त्वां सहायं - 394 -