________________ 2. 43. 3] सभापर्व [2. 43. 32 स कदाचित्सभामध्ये धार्तराष्ट्रो महीपतिः।। अनेकाग्रं तु तं दृष्ट्वा शकुनिः प्रत्यभाषत / स्फाटिकं तलमासाद्य जलमित्यभिशङ्कया // 3 दुर्योधन कुतोमूलं निःश्वसन्निव गच्छसि // 18 स्ववस्रोत्कर्षणं राजा कृतवान्बुद्धिमोहितः / दुर्योधन उवाच। दुर्मना विमुखश्चैव परिचक्राम तां सभाम् // 4 दृष्ट्वेमां पृथिवीं कृत्स्नां युधिष्ठिरवशानुगाम् / ततः स्फाटिकतोयां वै स्फाटिकाम्बुजशोभिताम् / जितामस्त्रप्रतापेन श्वेताश्वस्य महात्मनः // 19 वापी मत्वा स्थलमिति सवासाः प्रापतजले // 5 तं च यज्ञं तथाभूतं दृष्ट्वा पार्थस्य मातुल / जले निपतितं दृष्ट्वा किंकरा जहसुभृशम् / यथा शक्रस्य देवेषु तथाभूतं महायुते // 20 वासांसि च शुभान्यस्मै प्रददू राजशासनात् // 6 अमर्षेण सुसंपूर्णो दह्यमानो दिवानिशम् / तथागतं तु तं दृष्ट्वा भीमसेनो महाबलः / शुचिशुक्रागमे काले शुष्ये तोयमिवाल्पकम् // 21 अर्जुनश्च यमौ चोभौ सर्वे ते प्राहसंस्तदा॥७ पश्य सात्वतमुख्येन शिशुपालं निपातितम् / नामर्षयत्ततस्तेषामवहासममर्षणः / न च तत्र पुमानासीत्कश्चित्तस्य पदानुगः // 22 आकारं रक्षमाणस्तु न स तान्समुदैक्षत // 8 दह्यमाना हि राजानः पाण्डवोत्थेन वह्निना। पुनर्वसनमुक्षिप्य प्रतरिष्यन्निव स्थलम् / क्षान्तवन्तोऽपराधं तं को हि तं क्षन्तुमर्हति // 23 आरोह ततः सर्वे जहसुस्ते पुनर्जनाः // 9 वासुदेवेन तत्कर्म तथायुक्तं महत्कृतम् / द्वारं च विवृताकारं ललाटेन समाहनत् / सिद्धं च पाण्डवेयानां प्रतापेन महात्मनाम् // 24 संवृतं चेति मन्वानो द्वारदेशादुपारमत् // 10 तथा हि रत्नान्यादाय विविधानि नृपा नृपम् / एवं प्रलम्भान्विविधान्प्राप्य तत्र विशां पते / उपतिष्ठन्ति कौन्तेयं वैश्या इव करप्रदाः // 25 पाण्डवेयाभ्यनुज्ञातस्ततो दुर्योधनो नृपः // 11 श्रियं तथाविधां दृष्ट्वा ज्वलन्तीमिव पाण्डवे / अप्रहृष्टेन मनसा राजसूये महाक्रतौ / अमर्षवशमापन्नो दोऽहमतथोचितः // 26 प्रेक्ष्य तामद्भुतामृद्धिं जगाम गजसाह्वयम् // 12 वह्निमेव प्रवेक्ष्यामि भक्षयिष्यामि वा विषम् / पाण्डवश्रीप्रतप्तस्य ध्यानग्लानस्य गच्छतः। अपो वापि प्रवेक्ष्यामि न हि शक्ष्यामि जीवितुम्॥ दुर्योधनस्य नृपतेः पापा मतिरजायत // 13 को हि नाम पुमाललोके मर्षयिष्यति सत्त्ववान् / पार्थान्सुमनसो दृष्ट्वा पार्थिवांश्च वशानुगान् / सपत्नानृध्यतो दृष्ट्वा हानिमात्मन एव च // 28 कृत्स्नं चापि हितं लोकमाकुमारं कुरूद्वह // 14 सोऽहं न स्त्री न चाप्यस्त्री न पुमान्नापुमानपि / महिमानं परं चापि पाण्डवानां महात्मनाम् / योऽहं तां मर्षयाम्यद्य तादृशीं श्रियमागताम् // 29 दुर्योधनो धार्तराष्ट्रो विवर्णः समपद्यत // 15 ईश्वरत्वं पृथिव्याश्च वसुमत्तां च तादृशीम् / स तु गच्छन्ननेकाग्रः सभामेवानुचिन्तयन् / यज्ञं च तादृशं दृष्ट्वा मादृशः को न संज्वरेत् // 30 श्रियं च तामनुपमां धर्मराजस्य धीमतः // 16 अशक्तश्चैक एवाहं तामाहर्तुं नृपश्रियम / प्रमत्तो धृतराष्ट्रस्य पुत्रो दुर्योधनस्तदा। सहायांश्च न पश्यामि तेन मृत्युं विचिन्तये / / 31 नाभ्यभाषत्सुबलजं भाषमाणं पुनः पुनः / / 17 / दैवमेव परं मन्ये पौरुषं तु निरर्थकम् / - 343 -