________________ 1.220.31 आदिपर्व [1. 220. 29 कीर्तयस्वाग्निसंमर्दे कथं ते न विनाशिताः // 3 / तस्यां पुत्रानजनयच्चतुरो ब्रह्मवादिनः / वैशंपायन उवाच। तानपास्य स तत्रैव जगाम लपितां प्रति / यदर्थं शाङ्गकानग्निर्न ददाह तथागते / बालान्सुतानण्डगतान्मात्रा सह मुनिर्वने // 17 तत्ते सर्वं यथावृत्तं कथयिष्यामि भारत // 4 तस्मिन्गते महाभागे लपितां प्रति भारत / धर्मज्ञानां मुख्यतमस्तपस्वी संशितव्रतः / अपत्यस्नेहसंविग्ना जरिता बह्वचिन्तयत् // 18 आसीन्महर्षिः श्रुतवान्मन्दपाल इति श्रुतः / / 5 तेन त्यक्तानसंत्याज्यानृषीनण्डगतान्वने / स मार्गमास्थितो राजन्नषीणामूर्ध्वरेतसाम् / / नाजहत्पुत्रकामार्ता जरिता खाण्डवे नृप। स्वाध्यायवान्धर्मरतस्तपस्वी विजितेन्द्रियः / / 6 बभार चैतान्संजातान्स्ववृत्त्या स्नेहविक्लवा // 19 स गत्वा तपसः पारं देहमुत्सृज्य भारत। ततोऽग्निं खाण्डवं दग्धुमायान्तं दृष्टवानृषिः / जगाम पितृलोकाय न लेभे तत्र तत्फलम् // 7 मन्दपालश्चरंस्तस्मिन्वने लपितया सह // 20 स लोकानफलान्दृष्ट्वा तपसा निर्जितानपि / तं संकल्पं विदित्वास्य ज्ञात्वा पुत्रांश्च बालकान् / पप्रच्छ धर्मराजस्य समीपस्थान्दिवौकसः // 8 सोऽभितुष्टाव विप्रर्षिाह्मणो जातवेदसम् / किमर्थमावृता लोका ममैते तपसार्जिताः / पुत्रान्परिददद्भीतो लोकपालं महौजसम् // 21 किं मया न कृतं तत्र यस्येदं कर्मणः फलम् // 9 मन्दपाल उवाच / तत्राहं तत्करिष्यामि यदर्थमिदमावृतम् / त्वमग्ने सर्वदेवानां मुखं त्वमसि हव्यवाट् / * फलमेतस्य तपसः कथयध्वं दिवौकसः॥ 10 त्वमन्तः सर्वभूतानां गूढश्चरसि पावक / / 22 देवा ऊचुः / त्वामेकमाहुः कवयस्त्वामाहुत्रिविधं पुनः / ऋणिनो मानवा ब्रह्मञ्जायन्ते येन तच्छृणु। त्वामष्टधा कल्पयित्वा यज्ञवाहमकल्पयन् // 23 क्रियाभिब्रह्मचर्येण प्रजया च न संशयः / / 11 त्वया सृष्टमिदं विश्वं वदन्ति परमर्षयः / तदपाक्रियते सर्वं यज्ञेन तपसा सुतैः / त्वदृते हि जगत्कृत्स्नं सद्यो न स्याद्भुताशन // 24 तपस्वी यज्ञकृञ्चासि न तु ते विद्यते प्रजा // 12 तुभ्यं कृत्वा नमो विप्राः स्वकर्मविजितां गतिम् / त इमे प्रसवस्यार्थे तव लोकाः समावृताः / गच्छन्ति सह पत्नीभिः सुतैरपि च शाश्वतीम् // 25 प्रजायस्व ततो लोकानुपभोक्तासि शाश्वतान् // 13 त्वामने जलदानाहुः खे विषक्तान्सविद्युतः / पुन्नाम्नो नरकात्पुत्रस्त्रातीति पितरं मुने / दहन्ति सर्वभूतानि त्वत्तो निष्क्रम्य हायनाः // 26 तस्मादपत्यसंताने यतख द्विजसत्तम // 14 जातवेदस्तवैवेयं विश्वसृष्टिर्महाद्युते। - वैशंपायन उवाच / तवैव कर्म विहितं भूतं सर्वं चराचरम् // 27 तच्छ्रुत्वा मन्दपालस्तु तेषां वाक्यं दिवौकसाम् / त्वयापो विहिताः पूर्वं त्वयि सर्वमिदं जगत् / क नु शीघ्रमपत्यं स्याबहुलं चेत्यचिन्तयत् // 15 त्वयि हव्यं च कव्यं च यथावत्संप्रतिष्ठितम् // 28 स चिन्तयन्नभ्यगच्छद्वहुलप्रसवान्खगान्। अग्ने त्वमेव ज्वलनस्त्वं धाता त्वं बृहस्पतिः। शाह्निका शार्ङ्गको भूत्वा जरितां समुपेयिवान् // 16 / त्वमश्विनौ यमौ मित्रः सोमस्त्वमसि चानिलः // 29 - 285 -