________________ 1. 2. 208] महाभारते [1. 2. 235 तत्र तत्र च युद्धानि राजपुत्रैरमर्षणैः // 208 यत्र सर्वक्षयं कृत्वा तावुभौ रामकेशवौ / चित्राङ्गदायाः पुत्रेण पुत्रिकाया धनंजयः। नातिचक्रमतुः कालं प्राप्तं सर्वहरं समम् // 222 संग्रामे बभ्रुवाहेन संशयं चात्र दर्शितः / यत्रार्जुनो द्वारवतीमेत्य वृष्णिविनाकृताम् / अश्वमेधे महायज्ञे नकुलाख्यानमेव च // 209 दृष्ट्वा विषादमगमत्परां चार्तिं नरर्षभः // 223 इत्याश्वमेधिकं पर्व प्रोक्तमेतन्महाद्भुतम् / स सत्कृत्य यदुश्रेष्ठं मातुलं शौरिमात्मनः / अत्राध्यायशतं त्रिंशत्रयोऽध्यायाश्च शब्दिताः 210 ददर्श यदुवीराणामापाने वैशसं महत् // 224 त्रीणि श्लोकसहस्राणि तावन्त्येव शतानि च / शरीरं वासुदेवस्य रामस्य च महात्मनः / विंशतिश्च तथा श्लोकाः संख्यातास्तत्त्वदर्शिना 211 संस्कारं लम्भयामास वृष्णीनां च प्रधानतः॥ 225 तत आश्रमवासाख्यं पर्व पञ्चदशं स्मृतम्।। स वृद्धबालमादाय द्वारवत्यास्ततो जनम् / यत्र राज्यं परित्यज्य गान्धारीसहितो नृपः / ददर्शापदि कष्टायां गाण्डीवस्य पराभवम // 226 धृतराष्ट्राश्रमपदं विदुरश्च जगाम ह // 212 सर्वेषां चैव दिव्यानामस्त्राणामप्रसन्नताम् / यं दृष्ट्वा प्रस्थितं साध्वी पृथाप्यनुययौ तदा / नाशं वृष्णिकलत्राणां प्रभावानामनित्यताम् // 227 पुत्रराज्यं परित्यज्य गुरुशुश्रूषणे रता // 213 दृष्ट्वा निर्वेदमापन्नो व्यासवाक्यप्रचोदितः / यत्र राजा हतान्पुत्रान्पौत्रानन्यांश्च पार्थिवान् / धर्मराजं समासाद्य संन्यासं समरोचयत् / / 228 लोकान्तरगतान्वीरानपश्यत्पुनरागतान् // 214 इत्येतन्मौसलं पर्व षोडशं परिकीर्तितम् / ऋषेः प्रसादात्कृष्णस्य दृष्ट्वाश्चर्यमनुत्तमम् / अध्यायाष्टौ समाख्याताः श्लोकानां च शतत्रयम्२२९ त्यक्त्वा शोकं सदारश्च सिद्धिं परमिकां गतः॥२१५ महाप्रस्थानिकं तस्मादूर्ध्वं सप्तदशं स्मृतम् / यत्र धर्म समाश्रित्य विदुरः सुगतिं गतः / यत्र राज्यं परित्यज्य पाण्डवाः पुरुषर्षभाः। संजयश्च महामात्रो विद्वान्गावल्गणिर्वशी // 216 द्रौपद्या सहिता देव्या सिद्धिं परमिकां गताः॥२३० ददर्श नारदं यत्र धर्मराजो युधिष्ठिरः / अत्राध्यायास्त्रयः प्रोक्ताः श्लोकानां च शतं तथा। नारदाच्चैव शुश्राव वृष्णीनां कदनं महत् // 217 / / विंशतिश्च तथा श्लोकाः संख्यातास्तत्त्वदर्शिना 231 एतदाश्रमवासाख्यं पर्वोक्तं सुमहाद्भुतम् / स्वर्गपर्व ततो ज्ञेयं दिव्यं यत्तदमानुषम् / द्विचत्वारिंशदध्यायाः पर्वैतदभिसंख्यया // 218 अध्यायाः पञ्च संख्याताः पर्वैतदभिसंख्यया / सहस्रमेकं श्लोकानां पञ्च श्लोकशतानि च। श्लोकानां द्वे शते चैव प्रसंख्याते तपोधनाः / / 232 षडेव च तथा श्लोकाः संख्यातास्तत्त्वदर्शिना // 219 अष्टादशैवमेतानि पर्वाण्युक्तान्यशेषतः / अतः परं निबोधेदं मौसलं पर्व दारुणम् / खिलेषु हरिवंशश्च भविष्यच्च प्रकीर्तितम् // 233 यत्र ते पुरुषव्याघ्राः शस्त्रस्पर्शसहा युधि / एतदखिलमाख्यातं भारतं पर्वसंग्रहात् / ब्रह्मदण्डविनिष्पिष्टाः समीपे लवणाम्भसः॥२२० / अष्टादश समाजग्मुरक्षौहिण्यो युयुत्सया / आपाने पानगलिता दैवेनाभिप्रचोदिताः।। तन्महदारुणं युद्धमहान्यष्टादशाभवत् // 234 एरकारूपिभिर्वत्रैर्निजन्नुरितरेतरम् // 221 / यो विद्याच्चतुरो वेदान्साङ्गोपनिषदान्द्विजः / - 18 -