________________ 1. 154. 23 ] आदिपर्व [1. 155. 23 द्रोण उवाच / प्रपेदे छन्दयन्कामैरुपयाजं धृतव्रतम् // 9 प्रार्थयामि त्वया सख्यं पुनरेव नराधिप / पादशुश्रूषणे युक्तः प्रियवाक्सर्वकामदः / अराजा किल नो राज्ञः सखा भवितुमर्हति / / 23 अर्हयित्वा यथान्यायमुपयाजमुवाच सः॥ 10 . अतः प्रयतितं राज्ये यज्ञसेन मया तव / येन मे कर्मणा ब्रह्मन्पुत्रः स्याद्रोणमृत्यवे / राजासि दक्षिणे कूले भागीरथ्याहमुत्तरे // 24 उपयाज कृते तस्मिन्गवां दातास्मि तेऽर्बुदम् // 11 ब्राह्मण उवाच / यद्वा तेऽन्यहिजश्रेष्ठ मनसः सुप्रियं भवेत् / असत्कारः स सुमहान्मुहूर्तमपि तस्य तु / सर्वं तत्ते प्रदाताहं न हि मेऽस्त्यत्र संशयः // 12 न व्येति हृदयाद्राज्ञो दुर्मनाः स कृशोऽभवत्॥२५ / इत्युक्तो नाहमित्येवं तमृषिः प्रत्युवाच ह / इति श्रीमहाभारते आदिपर्वणि आराधयिष्यन्द्रुपदः स तं पर्यचरत्पुनः // 13 चतुःपञ्चाशदधिकशततमोऽध्यायः // 154 // ततः संवत्सरस्यान्ते द्रुपदं स द्विजोत्तमः / 155 उपयाजोऽब्रवीद्राजन्काले मधुरया गिरा // 14 ब्राह्मण उवाच / ज्येष्ठो भ्राता ममागृह्णाद्विचरन्वननिर्झरे। अमर्षी द्रुपदो राजा कर्मसिद्धान्द्विजर्षभान् / अपरिज्ञातशौचायां भूमौ निपतितं फलम् // 15 अन्विच्छन्परिचक्राम ब्राह्मणावसथान्बहून् // 1 तदपश्यमहं भ्रातुरसांप्रतमनुव्रजन् / पुत्रजन्म परीप्सन्वै शोकोपहतचेतनः / विमर्श संकरादाने नायं कुर्यात्कथंचन // 16 नास्ति श्रेष्ठं ममापत्यमिति नित्यमचिन्तयत् / / 2 दृष्ट्वा फलस्य नापश्यद्दोषा येऽस्यानुबन्धिकाः / जातान्पुत्रान्स निर्वेदाद्धिग्बन्धूनिति चाब्रवीत् / विविनक्ति न शौचं यः सोऽन्यत्रापि कथं भवेत्॥ निःश्वासपरमश्चासीद्रोणं प्रतिचिकीर्षया॥३ संहिताध्ययनं कुर्वन्वसन्गुरुकुले च यः / प्रभाव विनयं शिक्षा द्रोणस्य चरितानि च / भैक्षमुच्छिष्टमन्येषां भुते चापि सदा सदा / मात्रेण च बलेनास्य चिन्तयन्नान्वपद्यत / कीर्तयन्गुणमन्नानामघृणी च पुनः पुनः // 18 प्रतिकर्तुं नृपश्रेष्ठो यतमानोऽपि भारत // 4 तमहं फलार्थिनं मन्ये भ्रातरं तर्कचक्षुषा / अभितः सोऽथ कल्माषी गङ्गाकूले परिभ्रमन् / तं वै गच्छस्व नृपते स त्वां संयाजयिष्यति // 19 ब्राह्मणावसथं पुण्यमाससाद महीपतिः / / 5 जुगुप्समानो नृपतिर्मनसेदं विचिन्तयन् / चित्र नास्नातकः कश्चिन्न चासीदव्रती द्विजः / उपयाजवचः श्रुत्वा नृपतिः सर्वधर्मवित् / तथैव नामहाभागः सोऽपश्यत्संशितव्रतौ // 6 अभिसंपूज्य पूजाईमृषि याजमुवाच ह / 20 बाजोपयाजी ब्रह्मर्षी शाम्यन्तौ पृषतात्मजः। अयुतानि ददान्यष्टौ गवां याजय मां विभो। संहिताध्ययने युक्तौ गोत्रतश्चापि काश्यपौ॥ 7 द्रोणवैराभिसंतप्तं त्वं ह्रादयितुमर्हसि // 21 / कारणे युक्तरूपौ तौ ब्राह्मणावृषिसत्तमौ / स हि ब्रह्मविदां श्रेष्ठो ब्रह्मास्त्रे चाप्यनुत्तमः / स तावामत्रयामास सर्वकामैरतन्द्रितः // 8 तस्माद्रोणः पराजैषीन्मां वै स सखिविग्रहे // 22 बुद्धा तयोर्बलं बुद्धिं कनीयांसमुपह्वरे / क्षत्रियो नास्ति तुल्योऽस्य पृथिव्यां कश्चिदग्रणीः / - 211 -