________________ 1. 137. 17 ] महाभारते [1. 138. 21 जवेन प्रययू राजन्दक्षिणां दिशमाश्रिताः // 17 अप्रकाशा दिशः सर्वा वातैरासन्ननार्तवैः // 7 विज्ञाय निशि पन्थानं नक्षत्रैर्दक्षिणामुखाः / ते श्रमेण च कौरव्यास्तृष्णया च प्रपीडिताः। यतमाना वनं राजन्गहनं प्रतिपेदिरे // 18 नाशक्नुवंस्तदा गन्तुं निद्रया च प्रवृद्धया // 8 ततः श्रान्ताः पिपासार्ता निद्रान्धाः पाण्डुनन्दनाः। ततो भीमो वनं घोरं प्रविश्य विजनं महत् / पुनरूचुर्महावीर्यं भीमसेनमिदं वचः॥ 19 / न्यग्रोधं विपुलच्छायं रमणीयमुपाद्रवत् // 9 इतः कष्टतरं किं नु यद्वयं गहने वने। तत्र निक्षिप्य तान्सर्वानुवाच भरतर्षभः / दिशश्च न प्रजानीमो गन्तुं चैव न शक्नुमः // 20 पानीयं मृगयामीह विश्रमध्वमिति प्रभो॥ 10 तं च पापं न जानीमो यदि दग्धः पुरोचनः / एते रुवन्ति मधुरं सारसा जलचारिणः / कथं तु विप्रमुच्येम भयादस्मादलक्षिताः // 21 ध्रुवमत्र जलस्थायो महानिति मतिर्मम // 11 पुनरस्मानुपादाय तथैव व्रज भारत / अनुज्ञातः स गच्छेति भ्रात्रा ज्येष्ठेन भारत / त्वं हि नो बलवानेको यथा सततगस्तथा // 22 जगाम तत्र यत्र स्म रुवन्ति जलचारिणः // 12 इत्युक्तो धर्मराजेन भीमसेनो महाबलः / स तत्र पीत्वा पानीयं स्नात्वा च भरतर्षभ / आदाय कुन्तीं भ्रातूंश्च जगामाशु महाबलः // 23 उत्तरीयेण पानीयमाजहार तदा नृप // 13 इति श्रीमहाभारते आदिपर्वणि गव्यूतिमात्रादागत्य त्वरितो मातरं प्रति / सप्तत्रिंशदधिकशततमोऽध्यायः // 137 // स सुप्तां मातरं दृष्ट्वा भ्रातृ॑श्च वसुधातले।। 138 भृशं दुःखपरीतात्मा विललाप वृकोदरः // 14 वैशंपायन उवाच / शयनेषु परार्येषु ये पुरा वारणावते / तेन विक्रमता तूर्णमूरुवेगसमीरितम् / नाधिजग्मुस्तदा निद्रां तेऽद्य सुप्ता महीतले // 15 प्रववावनिलो राजन्शुचिशुक्रागमे यथा // 1 स्वसारं वसुदेवस्य शत्रुसंघावमर्दिनः। स मृद्गन्पुष्पितांश्चैव फलितांश्च वनस्पतीन् / कुन्तिभोजसुतां कुन्तीं सर्वलक्षणपूजिताम् // 16 . आरुजन्दारुगुल्मांश्च पथस्तस्य समीपजान् // 2 स्नुषां विचित्रवीर्यस्य भार्यां पाण्डोर्महात्मनः / तथा वृक्षान्भञ्जमानो जगामामितविक्रमः / प्रासादशयनां नित्यं पुण्डरीकान्तरप्रभाम् // 17 तस्य वेगेन पाण्डूनां मूर्छव समजायत // 3 सुकुमारतरां स्त्रीणां महार्हशयनोचिताम् / असकृच्चापि संतीर्य दूरपारं भुजप्लवैः / शयानां पश्यतायेह पृथिव्यामतथोचिताम् // 18 पथि प्रच्छन्नमासेदुर्धार्तराष्ट्रभयात्तदा // 4 धर्मादिन्द्राच्च वायोश्च सुषुवे या सुतानिमान् / कृच्छ्रेण मातरं त्वेका सुकुमारी यशस्विनीम् / सेयं भूमौ परिश्रान्ता शेते ह्यद्यातथोचिता // 19 अवहत्तत्र पृष्ठेन रोधःसु विषमेषु च // 5 किं नु दुःखतरं शक्यं मया द्रष्टुमतः परम् / आगमस्ते वनोद्देशमल्पमूलफलोदकम् / / योऽहमद्य नरव्याघ्रान्सुप्तान्पश्यामि भूतले // 20 क्रूरपक्षिमृगं घोरं सायाह्ने भरतर्षभाः // 6 त्रिषु लोकेषु यद्राज्यं धर्मविद्योऽर्हते नृपः / घोरा समभवत्संध्या दारुणा मृगपक्षिणः / सोऽयं भूमौ परिश्रान्तः शेते प्राकृतवत्कथम् // 21 - 194 -