________________ 1. 109. 19 ] महाभारते [1. 110. 12 110 पुरुषार्थफलं कान्तं यत्त्वया वितथं कृतम् // 19 | मृगः पाण्डुश्च शोकार्तः क्षणेन समपद्यत / / 31 पौरवाणामृषीणां च तेषामक्लिष्टकर्मणाम् / इति श्रीमहाभारते भादिपर्वणि वंशे जातस्य कौरव्य नानुरूपमिदं तव // 20 नवाधिकशततमोऽध्यायः // 109 // नशंसं कर्म सुमहत्सर्वलोकविगर्हितम् / अस्वय॑मयशस्यं च अधर्मिष्ठं च भारत // 21 वैशंपायन उवाच। स्त्रीभोगानां विशेषज्ञः शास्त्रधर्मार्थतत्त्ववित्। तं व्यतीतमतिक्रम्य राजा स्वमिव बान्धवम् / नार्हस्त्वं सुरसंकाश कर्तुमस्वय॑मीदृशम् // 22 सभार्यः शोकदुःखार्तः पर्यदेवयदातुरः // 1 त्वया नृशंसकर्तारः पापाचाराश्च मानवाः / पाण्डुरुवाच / निग्राह्याः पार्थिवश्रेष्ठ त्रिवर्गपरिवर्जिताः // 23 सतामपि कुले जाताः कर्मणा बत दुर्गतिम् / किं कृतं ते नरश्रेष्ठ निघ्नतो मामनागसम्। प्राप्नुवन्त्यकृतात्मानः कामजालविमोहिताः // 2 मुनिं मूलफलाहारं मृगवेषधरं नृप / शश्वद्धर्मात्मना जातो बाल एव पिता मम / वसमानमरण्येषु नित्यं शमपरायणम् // 24 जीवितान्तमनुप्राप्तः कामात्मैवेति नः श्रुतम् // 3 त्वयाहं हिंसितो यस्मात्तस्मात्त्वामप्यसंशयम् / तस्य कामात्मनः क्षेत्रे राज्ञः संयतवागृषिः / द्वयोर्नशंसकर्तारमवशं काममोहितम्। कृष्णद्वैपायनः साक्षाद्भगवान्मामजीजनत् // 4 जीवितान्तकरो भाव एवमेवागमिष्यति // 25 तस्याद्य व्यसने बुद्धिः संजातेयं ममाधमा / अहं हि किंदमो नाम तपसाप्रतिमो मुनिः / त्यक्तस्य देवैरनयान्मृगयायां दुरात्मनः // 5 व्यपत्रपन्मनुष्याणां मृग्यां मैथुनमाचरम् // 26 मोक्षमेव व्यवस्यामि बन्धो हि व्यसनं महत् / मृगो भूत्वा मृगैः सार्धं चरामि गहने वने / सुवृत्तिमनुवर्तिष्ये तामहं पितुरव्ययाम् / न तु ते ब्रह्महत्येयं भविष्यत्यविजानतः।। अतीव तपसात्मानं योजयिष्याम्यसंशयम् // 6 मृगरूपधरं हत्वा मामेवं काममोहितम् // 27 तस्मादेकोऽहंमेकाहमेकैकस्मिन्वनस्पतौ / अस्य तु त्वं फलं मूढ प्राप्स्यसीदृशमेव हि / चरन्भैक्षं मुनिर्मुण्डश्चरिष्यामि महीमिमाम् // 7 प्रियया सह संवासं प्राप्य कामविमोहितः / पांसुना समवच्छन्नः शून्यागारप्रतिश्रयः / त्वमप्यस्यामवस्थायां प्रेतलोकं गमिष्यसि / / 28 वृक्षमूलनिकेतो वा त्यक्तसर्वप्रियाप्रियः // 8 अन्तकाले च संवासं यया गन्तासि कान्तया। न शोचन्न प्रहृष्यंश्च तुल्यनिन्दात्मसंस्तुतिः / प्रेतराजवशं प्राप्तं सर्वभूतदुरत्ययम् / निराशीर्निर्नमस्कारो निर्द्वन्द्वो निष्परिग्रहः // 9 भक्त्या मतिमतां श्रेष्ठ सैव त्वामनुयास्यति // 29 न चाप्यवहसन्कंचिन्न कुर्वन्भृकुटी क्वचित् / वर्तमानः सुखे दुःखं यथाहं प्रापितस्त्वया / प्रसन्नवदनो नित्यं सर्वभूतहिते रतः // 10 तथा सुखं त्वां संप्राप्तं दुःखमभ्यागमिष्यति / / 30 जङ्गमाजङ्गमं सर्वमविहिंसंश्चतुर्विधम् / वैशंपायन उवाच। स्वासु प्रजास्विर सदा समः प्राणभृतां प्रति // 1: एवमुक्त्वा सुदुःखार्तो जीवितास व्ययुज्यत। / एककालं चरन्भैक्षं कुलानि द्वे च पश्च च / / - 160 -