________________ 1. 71. 38] महाभारते [1. 71. 51 सदोत्थितः कर्मसु चैव दक्षः। दृश्येत्कचो मद्गतो देवयानि // 44 कचस्य मार्ग प्रतिपत्स्ये न भोक्ष्ये देवयान्युवाच। प्रियो हि मे तात कचोऽभिरूपः // 38 द्वौ मां शोकावग्निकल्पौ दहेतां शुक्र उवाच / कचस्य नाशस्तव चैवोपघातः। असंशयं मामसुरा द्विषन्ति कचस्य नाशे मम नास्ति शर्म | ये मे शिष्यं नागसं सूदयन्ति / तवोपघाते जीवितुं नास्मि शक्ता // 45 अब्राह्मणं कर्तुमिच्छन्ति रौद्रा . शुक्र उवाच / स्ते मां यथा प्रस्तुतं दानवैर्हि / संसिद्धरूपोऽसि बृहस्पतेः सुत अप्यस्य पापस्य भवेदिहान्तः ___ यत्त्वां भक्तं भजते देवयानी / कं ब्रह्महत्या न दुहेदपीन्द्रम् // 39 विद्यामिमां प्राप्नुहि जीवनी त्वं वैशंपायन उवाच / __न चेदिन्द्रः कचरूपी त्वमद्य।। 46 संचोदितो देवयान्या महर्षिः पुनराह्वयत् / / न निवर्तेत्पुनर्जीवन्कश्चिदन्यो ममोदरात् / / संरम्भेणैव काव्यो हि बृहस्पतिसुतं कचम् // 40 ब्राह्मणं वर्जयित्वैकं तस्माद्विद्यामवाप्नुहि // 47 गुरोर्भीतो विद्यया चोपहूतः पुत्रो भूत्वा भावय भावितो माशनैर्वाचं जठरे व्याजहार। मस्माइहादुपनिष्क्रम्य तात। तमब्रवीत्केन पथोपनीतो समीक्षेथा धर्मवतीमवेक्षां / ममोदरे तिष्ठसि ब्रूहि विप्र // 41 . गुरोः सकाशात्प्राप्य विद्यां सविद्यः॥४८ कच उवाच / वैशंपायन उवाच / भवत्प्रसादान्न जहाति मां स्मृतिः गुरोः सकाशात्समवाप्य विद्यां __ स्मरे च सर्वं यच्च यथा च वृत्तम् / मित्त्वा कुक्षिं निर्विचक्राम विप्रः / न त्वेवं स्यात्तपसो व्ययो मे कचोऽभिरूपो दक्षिणं ब्राह्मणस्य ___ ततः क्लेशं घोरमिमं सहामि // 42 ___ शुक्लात्यये पौर्णमास्यामिवेन्दुः // 49 असुरैः सुरायां भवतोऽस्मि दत्तो दृष्ट्वा च तं पतितं ब्रह्मराशि। हत्वा दग्ध्वा चूर्णयित्वा च काव्य / . मुत्थापयामास मृतं कचोऽपि / ब्राझी मायामासुरी चैव माया विद्यां सिद्धां तामवाप्याभिवाद्य त्वयि स्थिते कथमेवातिवर्तेत् // 43 __ ततः कचस्तं गुरुमित्युवाच // 50 शुक्र उवाच / ऋतस्य दातारमनुत्तमस्य किं ते प्रियं करवाण्यद्य वत्से निधिं निधीनां चतुरन्वयानाम् / वधेन मे जीवितं स्यात्कचस्य / ये नाद्रियन्ते गुरुमर्चनीयं नान्यत्र कुक्षेर्मम भेदनेन पापाल्लोकांस्ते व्रजन्त्यप्रतिष्ठान् // 51 - 108 -