Dhatupradip

SR No.: 004319
Original Sutra Author: N/A
Author: Srishchandra Chakravarti
Publisher: Varendra Research Society
Publication Year: 1919
Total Pages: 166
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 9 MB

Page 132

112 धातुप्रदीपः। क्षिणु च / 4 / हिंसायामित्यपेक्षते / क्षिणोति क्षिणुते / संज्ञापूर्वको विधिरनित्य इति विकरणापेक्ष: लघूपधगुणो न भवति (1) / चिक्षण चिक्षिणे / क्षेणिष्यति क्षेणिष्यते / अक्षणीत प्रक्षेणिष्ट अक्षित / चिक्षिणिषति / क्षेणयति / पेक्षिण्यते / चेक्षेन्ति (2) / क्षितः / क्षितिः / क्षिणिवा क्षेणित्वा तित्वा। ऋण दीप्तौ गमने च / 5 / अर्णोति अर्गते / आनर्ण पानृण / भातृणतुः पानृणाते। पर्णिष्यति पर्णिष्यते / अर्णोतु अर्णताम् / अर्णहि पर्णष्य / पार्णीत् प्राणिष्ट आर्त / णत्वस्यासिद्धत्वादक्कतणत्वस्य द्विवचन धातुपारायण दर्शितम् / अर्णिनिषति अर्णिनिषते / अर्णयति / आर्णिनत् / अर्णित्वा ऋत्वा / ऋतम् / ऋतवान् / स्वर्ण सुवर्णम् (3) / सर्वत्र विकरणापेक्षो गुणः / अन्ये तु संज्ञापूर्वकविधे रनित्यत्वाद् गुणाभावं मन्यमाना ऋणोति ऋणुत इत्यादि रूपमाहुः / एवं मतान्तरेणैव क्षेणोति क्षेणुत इत्यादि। .. तृणु अदने / 6 / तर्णोति तर्णते। मतान्तरे तृणोति तृणुते। ततर्ण तणे / तर्णिष्यति तर्णिथते / तरोटण्यते / केचिदस्योपदेश मूर्धन्यान्तमाहुः / तन्मते तरीटण्टि / अन्येषां तरीटन्ति / तरौटणीति / तर्णित्वा तत्वा / हतः / तृणम् / कतृणम् / (4) पूण दीप्तौ / 7) पृणोति घृणुते घोति घणुते / जघर्ण जहणे / घर्णिथति धर्णिष्यते / घर्णोतु पृणोतु पृणुताम् घणुताम् / पृणु घर्णहि घणुष्व घर्णव / जरीण्यते। इति विभाषिताः / एते तनादयः स्वरितेतः / उदात्ताः / वनु याचने / 8 / वनुते / वन्वाते / वन्वते / ववने / वनिष्यते / अव. (1) मतान्तरे गुण इति परस्मिन् धातावुक्तम् / - (2) अयमप्युपदेशे नवौयान्तः / अस्य णत्वन्तु लाक्षणिकम् / (3) वर्णमिति पचाद्यच् / सुवर्णमित्यच माधवः- "तन्वादीनाञ्छन्दस्युपसंखयानमिति (64177, वा) उपसर्गस्यीवङ / संजाशब्दत्वाद भाषायामप्यस्य प्रयोगः साधुरियाव यमैव यौ। शोभनो वर्णोऽस्येत्यपि शक्यते व्युत्पादयितुम् / " इति। (4) मिति घजथे कः (2058, वा)। कत्तणं जातिविशेषः / अस्त्री कुर्श कुथी दर्भ पविवमथ कतमित्यमरः।