Page Text
________________ 278 पञ्चग्रन्थी व्याकरणम् निर्वार्णो दीपो वातेन / अवातार्थो वातिः / फलात्तयोः लः स्यात् / फुल्लः समुदः तथा सम्फुल्लः, उत्फुल्लः / नान्यप्रादेः / प्रफुल्लाः सुमनसः // 2 // न ओदिद्रादेर्घिति कुश्चजोण्येऽनित्येऽनजां न्यकव इत्युणाद्याः / श्रादेश्च नाना घणकर्तृभावे ऋभ्योऽप्पचादेर्यह वा द्वितोऽथुः // 4 / 1 / 3 // वृत्तम् // (32) न ओदिद्रादेः / [ 4 / 1 / 3 / 1 / ] क्तयोर्बहुलमन्यच्च / अत्र षट्पात् / ओदिद्रोऽपि च हल्यणातो यूनो दिवोऽञ्च्वोऽनवधौ च नाशे / ग्रासे स्वयं सेदुगु च क्षि दीर्घः प्ये क्षेपदैन्ये भवने विदोन्द् वा // हीत्रानुदघ्राभ्यवतस्तु शी श्या मृतौ प्रते तः स्पृशि निश्च लुतुः // 2 // आदितः / ओलस्जी / लग्नः / [लग्नवान् / ] [ओप्यायी वृद्धौ / ] पीनः / [पीनवान् / / स्वाद्यादित् / [पृङ् / ] सूनः / [सूनवान् / ] डीनः / [डीनवान् / ] हीनः / [हीनवान् / ] हाङ्हाकः / रात् / आकीर्णः / [आकीर्णवान् / ] आगूर्णः / [आगृर्णवान् / ] दाद्दश्च / भिन्नः / [भिन्नवान् / ] तः किम् ? चरितम् / मुदितम् / हलः पराद् यणः / परादातः संस्त्यानः / [संस्त्यानवान् / ] प्रद्राणः / [प्रद्राणवान् / ] हल् किम् ? यातः / यण् किम् ? स्नाता / आत् किम् ? प्लुतः / धातोः किम् ? निर्यातम् / दिव आयूनः / आछूने किम् ? घृतं वर्तते / अञ्चपूभ्यां क्रमेणानवधौ नाशे चार्थे / समक्नौ शकुनेः पादौ / अनवधौ किम् ? उदक्तमुदकं कृपात् / पूना यवाः / [विनष्टा इत्यर्थः / ] नाशे किम् ? पूतं धान्यम् / पूतं वर्तते / ग्रासेऽर्थे स्वयं कर्तरि पि ऋः / सिनो ग्रास स्वयम् / ग्रासे किम् ? सिता [पाशेन] शूकरी / सितो ग्रासो ना / दुगु च दीर्घः स्यात् / आदूनः / आगूनः / क्षि च / क्षीणः / इदमेषां प्रक्षीणम् / प्ये च क्षी दीर्घः / प्रक्षीयः / क्षपादौ क्षि दी? वाऽत्र / ततो नित्यम् / क्षीणायुः / क्षितायुः / क्षिणक: [क्षितक: वा] तपस्वी / [क्षितं] क्षीणं वा [तपस्विनः / / विद उन्देर्वा न त दीर्घः / [विन्नः / ] विन्नवान / क्तवत्वर्थम / समन्नः / [समुन्नवान् / ] उन्दिविदि / नत्वे किम् ? विद्यते / विनः / ढ्यादेवाः / ह्रीणः / [हीतः / ] त्राणः / [त्रातः / ] नुन्नः / [नुत्तः / ] घ्राणः / [घ्रातः / ] व्यवस्थितवात्वादेव त्रातः / ऋतं सत्यम् / ऋणं शोध्यम् अभ्यवात् पर: श्येङ् शी वा स्यान्नस्तु द्विधापि / अभिशीनम्, [अवशीनम्.] अभिश्यानम्, [अवश्यानम्] घृतम् / मूर्ती वाच्यं वा / मूर्ती द्रवद्रव्यस्य काठिन्य नित्यम् / शीतं घृतम् / शीना वसा / प्रतरमृतौ च / प्रतिशीनवान् / तः स्पृशिक्तयोः / तश्च स्पर्शऽर्थ / शीतो वायुः / श्यानोऽन्यत्र / तिक्तयांश्च नः स्यात् / लुत् प्रत्याहाराद् ऋकारान्ताच्च / लूनिः / [लूनः / तृनवान् / ] 'जीनिः / [जीनः / जीनवान / / कीणिः / [कीर्णः / कीर्णवान / ] वाऽपरपचिरुक्तः / / (33) घिति कुश्चजोये नित्येऽनजाम् / [4 / 1 / 3 / 2 / ] घिति पर चजम्यान्तः कुः म्यादनित्य ऽन्यवश्यकार्थविहिते ण्ये च. अनजां जादिवजितानाम् / पाकः / त्यागः / घे / निपकः / वकः / पाक्यम् / रङ्ग्यम् / अनित्यं किम् ? अवश्यरञ्ज्यम् / वृत्तं त्वजादौ अजिव्रजिक्वादि गतौ तु वञ्चि, अन्नं तु भोज्योऽथ वचेरशब्द योज्योऽथ याज्यो बहुलं यजो ना प्रोपा तु पत्नी समुपांश्वृतुभ्यः // 1 //
| SR No. | 004311 |
| Book Title | Panchgranthi Vyakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | N M Kansara |
| Publisher | B L Institute of Indology |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 496 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 9 MB |