Page Text
________________ स्वरान्ता: पुल्लिङ्गाः स्मै सर्वनाम्नः // 153 // अकारान्तात्सर्वनाम्नः परो डे स्मै भवति / सर्वस्मै / सर्वाभ्यां / सर्वेभ्यः // ङसौ। ङसिः स्मात्॥१५४॥ अकारान्तात्सर्वनाम्न: परो ङसि स्माद् भवति / सर्वस्मात् / सर्वाभ्याम् / सर्वेभ्यः / सर्वस्य / सर्वयोः / सुरामि सर्वतः॥१५५॥ सर्वनाम्न: पर: सुरागमो भवत्यामि परे / धुटि एत्वम् / नामिकरपरेत्यादिना षत्वम् / सर्वेषाम् / डौ। ङि: स्मिन् // 156 // अकारान्तात्सर्वनाम्न: परो ङि स्मिन् भवति / सर्वस्मिन् / सर्वयोः / सर्वेषु / / नीतक:-सर्वः, सौं, सर्वे / हे सर्व, हे सर्वो, हे सर्वे / सर्वम्, सर्वो, सर्वान् / सर्वेण, सर्वाभ्याम्, सर्वैः / सर्वस्मै, सर्वाभ्याम् सर्वेभ्य: / सर्वस्मात्, सर्वाभ्याम्, सर्वेभ्यः / सर्वस्य, सर्वयोः, सर्वेषाम् / सर्वस्मिन्, सर्वयोः; सर्वेषु / किं तत्सर्वनाम्। सर्व विश्व उभ उभय अन्य अन्यतर इतर इतम कतर कतम यतर यतम ततर ततम एकतर एकतम (एते डतरडतमप्रत्ययान्ताः / वृत् / ) त्व नेम सम सिम पूर्व पर अवर दक्षिण उत्तर अपर अधर स्व अन्तर ('वृत्।) त्यद् तद् यद् अदस् इदम् एतद् किम् एक द्वि (वृत्) युष्मद् अस्मद् भवत् इति सर्वादि / अल्पशब्दस्य तु भेदः / अल्प: / अल्पौ। जसि। * अकारांत सर्वनाम से परे डे को 'स्मै' हो जाता है // 153 // सब सर्वस्मै बना / सर्वाभ्याम्, सर्वेभ्यः / सर्व + डसि __ङसि को स्मात् होता है // 154 // . अकारांत सर्वनाम से परे ङसि को स्मात् हो जाता है। तो सर्वस्मात् ..... सर्वयोः / सर्व+ आम् सर्वनाम से परे आम् विभक्ति के आने पर 'सु' का आगम होता है // 155 // ‘धुटि बहुत्वे त्वे' से ए होकर सर्वे + साम् बना “नामिकरपरः” इत्यादि से स् को ष् होकर सर्वेषाम् बन गया। सर्व+ङि डि को स्मिन् होता है // 156 // . अकारांत सर्वनाम से परे ङि को स्मिन् आदेश हो जाता है। तो सर्वस्मिन् बना। अब इसका पूरा रूप देखियेसर्वः सर्वी सर्वे सर्वस्मै सर्वाभ्याम् सर्वेभ्यः हे सर्व ! हे सौं / हे सर्वे ! सर्वस्मात् सर्वाभ्याम् सर्वेभ्यः सर्वम् सर्वो सर्वान् / सर्वस्य सर्वयोः सर्वेण सर्वाभ्याम् सर्वस्मिन् सर्वयोः सर्वेषु ये सर्वनाम कौन-कौन हैं ? सर्व, विश्व, उभ, उभय, अन्य, अन्यतर, इतर, इतम्, कतर, कतम, यतर, यतम, ततर, ततम एकतर, एकतम। इनमें अन्यतर से लेकर एकतम तक शब्द उतर, उतम प्रत्यय से बने हैं। त्व, नेम, अम्, सिम, सर्वेषाम् सव्रण सर्वैः
| SR No. | 004310 |
| Book Title | Katantra Vyakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gyanmati Mataji |
| Publisher | Digambar Jain Trilok Shodh Sansthan |
| Publication Year | 1992 |
| Total Pages | 444 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 8 MB |