________________ पटले ] ज्योतिर्ज्ञानविधिमहोद्देशः 83 भक्तिमध्ये / भुक्तिनक्षत्रादिभोगः, तस्मिन् भुक्तिमध्ये नक्षत्रस्थाने नक्षत्रं शोधयेद्, घटिकास्थाने घटिकां शोधयेदिति / शिष्टं कार्य यथारे रसयुगशशिनो मन्दकार्ये पदानि हत्वा भोगेन नाडीः शरगुणशशिभिर्भागलब्धं सभोगम् / देयं हेयं च सूर्ये त्वयनगतिवशान्नान्यथा शुद्धिरस्ति 5 सूर्ये कालो रसोऽहिश्च दश हरहरा रुद्रदिग्नागषट् च // 34 // सूर्यभोगं पृथक्कृत्वा शिष्टं कार्य यथारे' इति / अत्र परिशेष कार्य यथा मङ्गलस्य तथा सूर्यस्यापि ज्ञातव्यम्, किन्तु मङ्गलस्य चारपदानि भिन्नानि / सूर्यस्य रसयुगशशिनो मन्दकार्ये पदानि / रसं इति षट् , युग इति चत्वारि, ततोऽधः शशिन इति, ततोऽध एक इति / राशित्रये पूर्वार्द्ध अपरा? विलोमेन चतुर्थराशावेकः, पञ्चमराशौ 10 चत्वारि, षष्ठराशौ षडेतद् राशिकर्म मन्दकार्यमिति / अस्मिन् मन्दकार्ये एतानि षट्पदानि षट्सु कर्कटादिषु राशिषु भवन्ति / अपर मङ्गलं[55a] वक्तव्यमिति / हत्वा भोगेन नाडीः शरगुणशशिभिर्भागलब्धं सभोगम्, देयं हेयं च सूर्ये त्वयनगतिवशात् नान्यथा शुद्धिरस्तीति इदं वचनं नियमार्थम, यथा मङले चारभोगेन इत्वा नाडीस्ततः शरगणशशिभिरिति 15 एकराशिघटिकापिण्डं पञ्चत्रिंशदधिकशतं तेन भागेन लब्धम् ; घटिकापिण्डं घटिका स्थाने धनं भवति, अयनगतिवशाद ऋणं च भवति / ' मकरादौ धनं कर्कटादौ ऋणं . भवतीति अयनगतिवशात् प्रत्यहं शुद्धिर्नान्यथा करणोक्तविधिनेति / _ अत्र करणोक्तविधिरुच्यते . सूर्ये कालो रस इति कर्कटे ऋणं प्रथमपक्षे काल इति तिस्रो घटिकाः / रस 20 इति षट् द्वितीये कर्कटपक्षे। एवं सिंहे अहिश्चेत्यष्ट दश (च) इति / तथा कन्यायां हर एकादश, पुनर्हर एकादश, ततस्तुलायां रुद्र एकादश, दिगिति दश, इत्येवं वृश्चिके नाग इत्यष्ट षट् च // 34 // वह्निः खञ्चायनान्ते भवति धननृणां(मृणं) चोत्तरे दक्षिणे च षण्मासं पक्षभेदैश्चरति दिनकरो माससंक्रान्तिभेदात् / दत्वा सूर्ये तिथींश्चाप्यधररसहता वारभोगेन मिश्रा ऊनीभूताः शशाङ्को भवति नरपते मिश्रसूर्येन्दुयोगः / / 35 // - 25 1. क. ख. कारां; ङ. कारं। 2. ऊ. यथा अपरे। 3. मङ्गले। 4. ऊ. भोगेन / 5. ङ. वा। 6. मूलस्य भोटपाठानुरोधेन ‘धनमृणम्' इत्येव पाठ:-Nor Dan Bu Lon | 7. क. षण्मासैः।