________________
-५. ७५ ]
भावप्राभृतम्
खयरामर मणुयकरंज लिमालाहिं च संथया विउला । चक्कहररायलच्छी लब्भेइ बोही ण 'भव्वणु ॥७५॥ खचरामर मनुजानामञ्जलिमालाभिः संस्तुता विपुला । चक्रधरराजलक्ष्मीः लभ्यते बोधि न भव्यनुता ॥ ७५ ॥
( खयरामरमणुयकरंजलिमालाहि च ) इयमपि विपुला गाथा ज्ञातव्या । अस्या अयमर्थः—खचरामरमनुजकराञ्जलिमालाभिश्च खे चरन्त्याकाशे गच्छन्तीति खचरा विद्याघरा उभयश्रेणिसम्बन्धिनः, न म्रियन्ते बहुकालेन प्रच्यवन्ते
गाथार्थ - विद्याधर देव और मनुष्यों की हस्ताञ्जलियों के समूह से जिसकी अच्छी तरह स्तुति की गई है ऐसी चक्रवर्ती तथा अन्य राजाओं की भारी लक्ष्मी तो इस जीवके द्वारा कई बार प्राप्त की जाती है परन्तु भव्यजीवों के द्वारा स्तुत रत्नत्रय की लक्ष्मी प्राप्त नहीं की जाती अर्थात् रत्नत्रयको प्राप्ति दुर्लभ है ।। ७५ ।।
विशेषार्थ - जो आकाश में चलते हैं वे विद्याधर हैं, ये विद्याधर विजयार्ध पर्वत की उत्तर तथा दक्षिण श्रेणियों पर निवास करते हैं । जो बहुत काल तक मरते नहीं हैं अर्थात् दीर्घायुष्क होते हैं ऐसे व्यन्तर देव अमर कहलाते हैं। तथा प्रति श्रुति आदि मनुओं- कुलकरों से जिनकी
१. सुभावेणेति पाठान्तरं जयचन्द्रेणापि स्वीकृते अस्माद्गाथासूत्रादग्रे । श्री पं जयचन्द्रेणापि स्वीकृते ।
भावं तिविहपयारं सुहासुहं सुद्धमेव नादव्वं । असुरं अट्टरउदं सुह धम्मं जिणवरिदेहि ॥ १ ॥
भावः त्रिविधप्रकारः शुभोऽशुभ: शुद्ध एव ज्ञातव्यः । अशुभ : आर्त्तरौद्रः शुभः धर्म्यं जिनवरेन्द्रः ॥ टीका - भावं त्रिविधप्रकारं शुभं अशुभं शुद्धं एव निश्चयेन ज्ञातव्यं । अशुभं
आर्तरौद्र । शुभं धर्मध्यानं जिनवरेन्द्रः कथितम् ।
४०७
Jain Education International
सुद्धं सुद्धसहावं अप्पा अप्पम्मि तं च णायव्वं 1 इदि जिणवरेहिं भणियं जं सेयं तं समायरइ ॥ २ ॥ शुद्धः शुद्धस्वभावः आत्मा आत्मनि स च ज्ञातव्यः ।
इति जिनवर : भणितः यच्छेयः तत् समाचर ॥
टीका - हे मुने ! शुद्ध निर्मलं शुद्धस्वभावं तं आत्मानं आत्मनि ज्ञातव्यं । इति जिनवरैर्भणितं कथितं । यच्छेयं कल्याणकारि तत् समाचार कुर्विति ।
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org