________________
षट्नाभृते
[४. ३-४- द्विषट्तपास्तथा षट् चावश्यकानि गुणा गुरोः । आयदणं विहरं जिणपडिमा दंसणं च जिबिबं । भणियं सुवीयरायं जिणमुद्दा गाणमदत्थं ॥३॥ अरहतेण सुदिढ़ जं देवं तित्थमिह य अरहतं। . पावज्ज गुणविसुद्धा इय णायव्वा जहाकमसो ॥४॥
आयतनं चैत्यगृहं जिनप्रतिमा दर्शनं च जिनबिम्बम् । ... भणितं सूवीतरागं जिनमुद्रा ज्ञानमात्मस्थम् ॥३॥ अर्हता सुदिष्टं यो देवः तीर्थमिह च अर्हन् ।
प्रव्रज्या गुणविशुद्धा इति ज्ञातव्या यथाक्रमशः ॥४॥ (आयदणं ) आयतनं ज्ञातव्यम् । ( चेदिहरं ) चैत्यगृहं द्वितीयं ज्ञातव्यम् । (जिणपडिमा ) जिन प्रतिमा ततीयोऽधिकारो बोधप्राभते ज्ञातव्यः । (दसणं च) दर्शनं च चतुर्थोऽधिकारो बोधकरो मन्तव्यः । ( जिणबिंबं) जिनविम्बं पञ्चमोऽधिकारो बोषजनको विज्ञ यः। कथंभूतं जिनविम्बं? ( भणियं सुवीयरायं) भणितमागमे प्रतिपादितं सुष्छु अतिशयेन वीतरागं न तु लक्ष्मीनारायणवद्रामसहितम् । (जिणमुद्दा ) जिनमुद्रा बोधकरी षष्ठोऽधिकारो वेदितव्यः । ( णाणमादत्थं ) ज्ञानमात्मस्थं सप्तमी नियोगो बोधप्रामृतस्य बोद्धव्यः । ( अरहतेण )
१९-३०. द्विषट्तपाः-अनशन, ऊनोदर, वृत्तिपरिसंख्यान, रसपरित्याग, विविक्त शय्याशन और कायक्लेश ये छह बाह्य तथा प्रायश्चित्त, विनय, वैयावृत्य, स्वाध्याय, व्युत्सर्ग और ध्यान ये छह अन्तरङ्ग इस प्रकार बारह तप धारण करने वाला हो।
३१-३६. षडावश्यक-समता, वन्दना, स्तुति, प्रतिक्रमण, स्वाध्याय और कायोत्सर्ग इन छह आवश्यकों का पालन करने वाला हो ।
आगे बोधप्राभृत के ग्यारह अधिकारों के नाम लिखते हैं ।
गाथार्थ-आयतन, चैत्यगृह, जिनप्रतिमा, दर्शन, अत्यन्त वीतराग जिनविम्ब, जिनमुद्रा, आत्मसम्बन्धी ज्ञान, अरहन्त भगवान् के द्वारा प्रतिपादित देव, तीर्थ, अरहन्त और गुणोंसे विशुद्ध प्रव्रज्या ये ग्यारह अधिकार क्रमसे इस बोधप्राभूतमें जानना चाहिये । ३-४।
विशेषार्थ-पहला आयतन, दूसरा चैत्यगृह, तीसरा जिनप्रतिमा, चौथा दर्शन, पांचवां आगम में प्रतिपादित अत्यन्त वीतराग जिनविम्ब, छठवां जिनमुद्रा, सातवां आत्मस्थ शान, आठवां अरहन्त-वीतराग सर्वत्र
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org