Page Text
________________
सप्तमाध्यायस्य तृतीयः पादः ॥
२६५
[विनाशधर्मा] विनाशरूपो धर्मोऽस्य = विनाशधर्मा । अनेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अलुक् । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः । 'दीर्घझ्याब्०' (१।४।४५) सिलुक् । 'नाम्नो नोऽनह्नः' (२।१।९१) नलुक् ।
[साक्षात्कृतधर्माणः] असाक्षात् साक्षात् कृतः = साक्षात्कृतः । 'साक्षादादिश्च्व्यर्थे' (३।१।१४) इति गतिसंज्ञा । 'गति-क्वन्यस्तत्पुरुषः' (३।१।४२) इत्यादिना तत्पुरुषः । साक्षात्कृतो धर्म एतैः(येषां ते) = साक्षात्कृतधर्माणः । अनेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४।६८) अलुक् । जस् । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः । “र-वर्णान्नो ण.' (२।३।६३) णत्वम् ।
[कल्याणधर्मा, कल्याणधर्मकः] कल्याणरूपो धर्मोऽस्य = कल्याणधर्मा, कल्याणधर्मकः । मतान्तरे अनेनैव विकल्पेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४।६८) अलुक् । पक्षे-'शेषाद् वा' (७।३।१७५) कच् ।
[तद्धर्मा, तद्धर्मकः] स विवक्षितो धर्मोऽस्य = तद्धर्मा, तद्धर्मकः । मतान्तरे अनेनैव विकल्पेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अलुक् । पक्षे-'शेषाद् वा' (७।३।१७५) कच् ।
[विपरीतधर्मा, विपरीतधर्मकः ] विपरीतो धर्मोऽस्य = विपरीतधर्मा, विपरीतधर्मकः । मतान्तरे अनेनैव विकल्पेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४/६८) अलुक् । पक्षे-'शेषाद् वा' (७।३।१७५) कच् ।
[परमस्वधर्मः] परमः स्वो धर्मोऽस्य = परमस्वधर्मः । प्रथमा सि । 'सो रुः' (२।१।७२) स० → र० ।
[परमस्वधर्मः] स्वश्चासौ धर्मश्च = स्वधर्मः । परमः स्वधर्मोऽस्य = परमस्वधर्मः । प्रथमा सि । 'सो रुः' (२।१।७२) स० → र० । प्रत्यासत्तेर्द्विपदस्य बहुव्रीहेर्यदि धर्म एवोत्तरपदं भवति तदा अन् प्रत्यय: स्यात्, इतीह न भवति ॥छ।।
सु-हरित-तृण-सोमाज्जम्भात् ॥ ७।३।१४२ ॥ [सुहरिततृणसोमात्] सुश्च हरितश्च तृणं च सोमश्च = सुहरिततृणसोमम्, तस्मात् । [जम्भात् ] जम्भ पञ्चमी ङसि । जम्भशब्दोऽभ्यवहार्यवचनो दंष्ट्रावचनो वा । उभयत्र पुं-स्त्रीलिङ्गः ।
[सुजम्भा] शोभनो जम्भो जम्भा वा अस्य = सुजम्भा । अनेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४।६८) अवर्णस्य लुक् । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः ।
[हरितजम्भा] हरितं जम्भो जम्भा वा यस्य = हरितजम्भा । अनेन अन्समासान्तः । अभ्यवहार्ये दंष्ट्रा जम्भाशब्दो वैयाकरणमते पुं-स्त्रीलिङ्गः । हरितवत् जम्भो जम्भा वा यस्य ।
[तृणजम्भा] तृणं जम्भो जम्भा वा अस्य = तृणजम्भा । अनेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४।६८) अवर्णस्य लुक् । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः । . [सोमजम्भा] सोमो जम्भोऽस्य = सोमजम्भा । अनेन अन्समासान्तः । 'अवर्णवर्णस्य' (७।४।६८) अवर्णस्य
लुक् । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः । • दंष्ट्रापक्षे - [तृणजम्भा] तृणमिव जम्भोऽस्य = तृणजम्भा । अनेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अवर्णस्य लुक् । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः ।
[सोमजम्भा] सोम इव जम्भा अस्य = सोमजम्भा । अनेन अन्समासान्तः । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) अवर्णस्य लुक् । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (१।४।८५) दीर्घः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004232 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 450 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 8 MB |