________________
आगम
(४५)
अनुयोगद्वार”- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्ति:)
............. मूलं [१२४] / गाथा ||१८-२३|| ................ मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र - [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हेमचन्द्रसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
[१२४]
दीप अनुक्रम [१५१-१५८]
तत्र स्त्रीलिङ्गे नदी महीत्यादि, पुंल्लिङ्गे घटः पट इत्यादि, नपुंसके दृधि मध्वित्यादि, एषां च स्त्रीलिङ्गवृत्त्यादीनां बयाणामपि नाम्नां प्राकृतशेल्या उचार्यमाणानामन्ते यान्याकारादीन्यक्षराणि भवन्ति तत्परूपणाद्वारेण लक्षणं निर्दिदिक्षुरुत्तरार्द्धमाह-एएसिमित्यादि, गतार्थमेवेति गाथार्थः ॥
तत्थ पुरिसस्स अंता आईऊओ हवंति चत्तारि। ते चेव इथिआओ हवंति ओकारपरिहीणा ॥२॥ 'तत्र' तस्मिन् त्रिविधे नानि 'पुरुषस्य' पुंल्लिङ्गवृत्तेर्नान्नः 'अन्ता'अन्तवर्तीन्यक्षराणि चत्वारि भवन्ति, तद्यथा-आकार ईकार ऊकार ओकारश्चेत्यर्थः, एतानि विहाय नापरं प्राकृतपुंल्लिङ्गवृत्तेर्नान्नोऽन्तेऽक्षरं सम्भवतीत्यर्थः, स्त्रीलिङ्गवृत्तेर्नान्नोऽप्यन्ते ओकारवर्जान्येतान्येवाकारकारोकारलक्षणानि त्रीणि अक्षराणि भवन्ति | नापरमिति, अत्र चानन्तरगाथायां इत्थीपुरिसमिति निर्दिश्यापि यदिहादौ पुंल्लिङ्गनाम्रो लक्षणकथनं तत्पु
रुषप्राधान्यख्यापनार्थमिति गाथार्थः ॥ 181 अंतिअइंतिअ उतिअ अंताउणपुंसगस्स बोद्धव्वा। एतेसिं तिण्हपि अवोच्छामि निर्दसणे एत्तो॥३॥ RI नपुंसकवृत्तिनाम्नां त्वन्ते अंकारः इंकार उकारश्चेत्येतान्येव श्रीण्यक्षराणि भवन्ति नापरं । एतेषां च त्रयाणामपि निदर्शनम्-उदाहरणं प्रत्येकं वक्ष्यामीति गाथा:॥ तदेवाह
आगारंतो राया ईगारंतो गिरी अ सिहरी । ऊगारंतो विण्हू दुमो अ अंता उ पुरि
ACCOCCASCOACANCS
~ 226~
