________________
आगम
(४३)
प्रत
सूत्रांक
[-]
दीप
अनुक्रम [-]
उत्तराध्य.
बृहद्वृत्तिः
॥ १० ॥
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र - ४ (मूलं + निर्युक्तिः + वृत्तिः)
अध्ययनं [१],
मूलं [-],
निर्युक्ति: [२७]
प्यामि' व्याख्याद्वारेण संशब्दयिष्यामीति गाथार्थः ॥ २७ ॥ तत्र चाद्यं विनयश्रुतमिति तस्य कीर्तनावसरः, न च तद् उपक्रमाद्यनुयोगद्वारतद्भेदनिरुक्तिक्रमप्रयोजनप्रतिपादनमन्तरेण शक्यं कीर्तयितुमिति मन्वानः प्रस्तुताध्ययन स्यानुयोगविधानक्रममर्याधिकारं चाह-
तत्थऽज्झयणं पढमं विणयसुयं तस्सुवकमाईणि । दाराणि पनवेउं अहिगारो इत्थ विणणं ॥ २८ ॥
व्याख्या- 'तत्र' एतेष्यध्ययनेषु मध्ये अध्ययनं 'प्रथमस्' आद्यं विनयाभिधानकं श्रुतं विनयश्रुतं मध्यपदलोपी समासः, 'तस्य' इति विनयश्रुतस्य उपक्रमादीनि द्वाराणि 'प्ररूप्य' तद्भेदनिरुक्तिक्रमप्रयोजनप्रतिपादनद्वारेण प्रज्ञाप्य, एतदनुयोगः कार्य इति शेषः, अधिकारश्चात्र विनयेन तस्येहानेकधाऽभिधानात् । आह— 'पढमे विणओ' इत्यनेनैवोक्तत्वात् पुनरुक्तमेतद्, उभ्यते, शास्त्रपिण्डार्थविषयं तत्, एतच प्रस्तुतैकाध्ययनगोचरमिति न पौनरुक्त्यमिति गाथार्थः ॥ २८ ॥ अत्रापि 'प्ररूप्ये' यवसरज्ञापनार्थमेव निर्युक्तिकृतोक्तं, न तु प्ररूपयिष्यत इति, अनुयोगद्वारेपूक्तत्यात्, तदुक्तानुसारेण किञ्चिदुध्यते - इह चत्वार्यनुयोगद्वाराणि - उपक्रमो निक्षेपोऽनुगमो नयश्चेति, तद्भेदा यथाक्रमं द्वौ त्रयो द्वौ द्वौ चेति, निरुक्तिश्चैवम्-उपक्रमणं दूरस्थस्य सतो वस्तुनस्तैस्तैः प्रकारैः समीपानयनमुपक्रमः, नियतं निश्चितं वा नामादिसम्भवत्पक्षरचनात्मकं क्षेपणं न्यसनं निक्षेपः, अनुरूपं सूत्रार्था
Education intamational
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र
Forest Use Only
अध्ययनम्
[४३] मूलसूत्र [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि- विरचिता वृत्तिः अथ अध्ययनं - १ “विनयश्रुत" आरभ्यते
~23~
॥ १० ॥
