________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [२], मूलं [१] / गाथा ||१०||
नियुक्ति: [९२...]
(४३)
प्रत सूत्रांक ||१०||
उत्तराध्य. विसर्जनीयस्येति रेफात् , ततः सम एव-तदगणनया स्पृष्टास्पृष्टावस्थयोस्तुल्य एव, यद्वा समन्तादरयः-शत्रवोपरीषहा
दि यस्तित्समरं तस्मिन्निति संग्रामशिरोविशेषणं, वेति पूरणे, 'महामुनिः' प्रशस्तयतिः, किमित्याह-'णागो संगाम- ध्ययनम् बृहद्वृत्तिः
सीसे वेति इयार्थस्य वाशब्दस्य भिन्नक्रमत्वान्नाग इव-हस्तीव संग्रामस्य शिर इव शिरः-प्रकर्षावस्था संग्रामशिरस्त॥९१॥ स्मिन् 'शूरः' पराक्रमवान् , यद्वा शूरो-योधः, ततोऽन्तर्भावितोपमार्थत्वाद्वाशब्दस्य च गम्यमानत्वात् शूर-3
बद्वाऽभिहन्यात् , कोऽर्थः ?-अभिभवेत् 'परं' शत्रुम् , अयमभिप्रायः यथा शूरः करी यद्वा यथा वा योधः शरैस्तुद्य
मानोऽपि तदगणनया रणशिरसि शत्रून् जयति, एवमयमपि दंशादिभिरभिडूयमानोऽपि भावशत्रु-क्रोधादिकं जयेसादिति सूत्रार्थः ॥ १०॥ यथा च भावशपुर्जेतव्यस्तथोपदेष्टुमाह
ण संतसे ण वारिजा, मणंपिणो पउस्सए। उवेहे नो हणे पाणे, भुंजते मंससोणिए॥११॥(सूत्रम्)
व्याख्या-'न संत्रसेत् ' नोद्विजेत् , दशादिभ्य इति गम्यते, यद्वाऽनेकार्थत्वाद्धातूनां न कम्पयेत्तैस्तुद्यमानोऽपि, | अज्ञानीति शेषः, 'न निवारयेत् ' न निषेधयेत् , प्रक्रमाईशादीनेव तुदतो, मा भूदन्तराय इति, मनः-चित्तं तदपि, भा॥९१
आस्तां वचनादि, 'न प्रदूषयेत् ' न प्रदुष्टं कुर्यात् , किन्तु 'उबेहे 'त्ति उपेक्षेत-औदासीन्येन पश्येद् , अत एव न |हन्यात् 'प्राणान् ' प्राणिनो 'भुजानान्' आहारयतो मांसशोणितम् , अयमिहाशयः-अस्यन्तबाधकेष्वपि दंशका
दीप अनुक्रम [५९]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४३], मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~ 184~
