________________
आगम
(४२)
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य|+वृत्ति:) अध्ययनं [१], उद्देशक [-], मूलं [-] / गाथा ||१|| नियुक्ति: [४१], भाष्यं [-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-[३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक/
|ष्पिका धर्मनिक्षेपः
गाथांक
इति, आह् च-लौकिकः कुप्राचनिकः लोकोत्तरस्तु, अत्र ‘लोगोऽणेगविहो'त्ति लौकिकोऽनेकविध इति गाहारि-वृत्तिः धार्थः । तदेवानेकविधत्वमुपदर्शयन्नाह
गम्भपसुदेसरजे पुरवरगामगणगोद्विराईणं । सावज्जो उ कुतित्थियधम्मो न जिणेहि उ पसत्थो ॥ ४२ ॥ व्याख्या-तन्त्र गम्यधर्मो-यथा दक्षिणापथे मातुलदुहिता गम्या उत्तरापथे पुनरगम्पैव, एवं भक्ष्याभक्ष्यपेमायापेयविभाषा कर्तव्येति, पशूधर्मो-मात्रादिगमनलक्षणः, देशधर्मो देशाचारः, स च प्रतिनियत एच नेप-|
थ्यादिलिङ्गभेद इति, राज्यधर्म:-प्रतिराज्यं भिन्नः, स च करादिः, पुरवरधर्म:-प्रतिपुरवरं मिन्नः कचित्किचिद्विशिष्टोऽपि पौरभाषाप्रदानादिलक्षणः सद्वितीया योषिद्गदेहान्तरं गच्छतीत्यादिलक्षणो वा, ग्रामधर्म:
प्रतिग्राम भिन्नः, गणधर्मो-मल्लादिगणव्यवस्था, यथा समपादपातेन विषमग्रह इत्यादि, गोष्ठीधर्मो-गोलाठीव्यवस्था, इह च समवयसां समुदायो गोष्टी, तव्यवस्था पुनर्वसन्तादाविदं कर्त्तव्यमित्यादिलक्षणा, रा
जधर्मों-दुष्टेतरनिग्रहपरिपालनादिरिति । भावधर्मता चास्य गम्यादीनां विवक्षया भावरूपत्वात् द्रव्यपर्यायत्वाद्वा, तस्यैव च द्रव्यानपेक्षस्य विवक्षितत्वात्, लौकिकैर्वा भावधर्मत्वेनेष्टत्वात्, देशराज्यादिभेदश्चैकदेश एवानेकराज्यसम्भव इत्येवं स्वधिया भाव्यम् इत्युक्तो लौकिका, कुमावनिक उच्यते-असावपि साबद्यप्रायो लौकिककल्प एव, यत आह-"सावजो उ” इत्यादि, अवयं-पापं सहावद्येन सावा, तुशब्दस्त्वे
१ पियंति समवाएणं इति चूर्णिः. २ अत्तर्णेऽवि भवरादे ण खामिजइ चू
दीप अनुक्रम
BREAKERBER
[1]
~ 47~
