________________
आगम
(४२)
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य|+वृत्ति:) अध्ययनं [४], उद्देशक [-], मूलं [८-९] / गाथा ||१५...|| नियुक्ति: [२३२...], भाष्यं [६०...] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-[३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [८-९]
दीप अनुक्रम [३९-४०]
दशबैका भावमाह, तदेभिलाषानुमत्या हिंसादावनुमत्यादिभावात्, 'उपसंपद्य सामीप्येनाङ्गीकृत्य व्रतानि 'विहरामिषड्जीवहारि-वृत्तिः सुसाधुविहारेण, तदभावे चाङ्गीकृतानामपि व्रतानामभावात् , दोषाश्च हिंसादिकर्दणामल्पायुर्जिहाच्छेद- निकाध्य. ॥१५॥
दारियपण्डकदुःखितत्वादयो वाच्या इति । साम्प्रतं प्रागुपन्यस्तगाथा व्याख्यायते–'सप्तचत्वारिंशदधिक-जीवस्वरूप भङ्गशतं वक्ष्यमाणलक्षणं 'प्रत्याख्याने प्रत्याख्यानविषयं, यस्योपलब्धं भवति 'स' इत्थंभूतः प्रत्याख्याने कुशलो-निपुणः, शेषाः सर्वे 'अकुशलाः तदनभिज्ञा इति गाथासमासार्थः । अवयवार्थस्तु भङ्गकयोजनाप्रधाना, स चैवं द्रष्टव्यः-'तिन्नि तिया तिन्नि दुया तिनिकेका य होति जोएसु । तिदुएकं तिदुएकं तिदुएक चेव करणाई ॥१॥ त्रयस्त्रिकाः (३३३) त्रयो द्विकाः (२२२) त्रयश्चैकका (१११) भवन्ति योगेषु । कायवाङ्मनोव्यापारलक्षणेषु, त्रीणि द्वयमेकं त्रीणि द्वयमेकं त्रीणि द्वयमेकं चैव करणानि-मनोवाकायलक्षणानि इति पदघटना । भावार्थस्तु स्थापनया निर्दिश्यते, (दश्य) सा चेयम्-11 काऽत्र भावना ?, न करेमि न
कारवेमि करतंपि अन्नं न समणुजाणामि मणेणं वायाए कारणं एको भेओ । इयाणि विइओ-ण करेइ ण साकारवेइ करतंपि अन्नं न समणुजाणइ मणेणं वायाए इको भंगो तहा मणेणं कारणं बिहओ भंगो तहा चायाए कारण य तइओ भंगो, बिइओ मूलभेओ गओ । इयाणिं तइओ-ण करेइ ण कारवेइ करतंपि अन्नं न Mil॥१५॥
१ नरेन्द्रत्वाधभिलापहेतुना. २ दोषप्रात्यवगमान. ३ प्रथमनते त्रिविधं त्रिविधेनेयस्य व्यास्थाने.
ट्रसॐAKAL
~303~
