________________
आगम
(४२)
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य|+वृत्ति:) अध्ययनं [४], उद्देशक [-], मूलं [१] / गाथा ||१५...|| नियुक्ति: [२३२...], भाष्यं [६०] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-[३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
[१]
दीप
एस पोग्गलस्थिकाओ गहणलक्षणो, णोपोग्गलत्यिकाओ तिविहो, तंजहा-धम्मस्थिकाओ अधम्मत्थिकाओ आगासस्थिकाओ, तत्थ धम्मधिकाओ गइलक्षणो, अधम्मस्थिकाओ ठिइलक्षणो, आगासस्थिकाओ अवगाहलक्षणो, तथा चैतत्संवाद्यार्षम्-"दुविहा हुंति अजीवा पोग्गलनोपोग्गला य छ सिविहा परमाणुमादि पोग्गल णोपोग्गल धम्ममादीया ॥१॥ सुहुमसुहुमा य मुडमा तह चेव य मुहुमायरा णेया। वायरसुहमा बोयर तह वायरवायरा चेव ॥२॥ परमाणु दुप्पएसादिगा उ तह गंधपोग्गला होन्ति । बीऊ आउसरीरा तेऊमादीण चरिमा उ ॥ ३॥ धम्माधम्माऽऽगासा लोए णोपोग्गला तिहा होति । जीवाईण गइहिइअवगाहणिमित्तगा णेया ॥४॥”
इच्चेसि छण्हं जीवनिकायाणं नेव सयं दंडं समारंभिजा नेवन्नेहिं दंडं समारंभाविजा दंडं समारंभंतेऽवि अन्ने न समणुजाणामि जावजीवाए तिविहं तिविहेणं १ एष पुनलासिकायो ग्रहणलक्षणः, नोपुगणस्तिकायविविधः, तद्यथा-धर्मास्तिकायः अधति कायः भाकाषाास्तिकायः, तत्र धर्मास्तिकायो गतिलक्षणः अधमर्मास्तिकायः स्थितिलक्षणः आकाशास्तिकायोऽवगाहलक्षणः ।-विविधा भवन्यजीवाः पुगला नोपुलाव पद्मिविधाः । परमावादयः पुगला | नोपला धमोखिकायादयः ॥१॥सुक्ष्मसूश्माबसमाखन सूक्ष्मवादरा शेषाः। बादरसमा बादरास्तथा बादरवादराव ॥२॥ परमात प्रवेशिकास्तु तथा गन्धपुरला भवन्ति । वायुरछरीराणि तेजभादीनां परमारतु ॥ ३॥ धर्माधर्माकाशास्तिकामा लोके नोपुलानिया भवन्ति । जीवादीनां गतिथिसमाहानिमित्ता शियाः॥४॥
अनुक्रम
[३२]
षड् जीव-निकायानाम् हिंसाया: विरमणस्य प्रतिज्ञा
~288~