________________
आगम
(४२)
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य|+वृत्ति:) अध्ययनं [४], उद्देशक [-], मूलं [१] / गाथा ||१५...|| नियुक्ति: [२२७...], भाष्यं [२] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
दीप
अनुक्रम
क ज्ञेयः, अमेन गुणगुणिनोर्मेदाभेदमाह, ते भोगयोगोपयोगादयो गुणा इति, आदिशब्दादमःखादिपरिग्रहः. ४ षड्जीवहारि-वृत्तिः निदर्शनमाह-रूपादय इव घटस्य गुणा इति गाथार्थः ।। व्याख्यातं मूलद्वारगाथायां गुणिद्वारम्, अधुनोर्व-निकाध्य. गतिद्वाराषसर इत्याह भाष्यकार:
जीवस्वरूपं ॥१३॥
उडुंगइत्ति अहुणा अगुरुलहुत्ता सभावउड़गई । दिटुंतलाउएर्ण एरंडफलाइएहिं च ।। ५३ ॥ भाष्यम् ।। व्याख्या-ऊर्द्धगतिरित्यधुना द्वारं-तदेतद्व्याख्यायते, अगुरुलघुत्वात्कारणात्स्वभावतः कर्मविप्रमुक्तः सर्वगतिः, जीव इति गम्यते, यद्येवं तर्हि कथमधो गच्छति?, अत्राह-दृष्टान्तः 'अलावुना' तुम्बकेन, यथा तत्व
भावत ऊर्ध्वगमनरूपमपि मृल्लेपाजलेऽधो गच्छति तदपगमादूर्वमा जलान्ताद्, एवमात्माऽपि कर्मलेपारो ट्र गच्छति तदपगमादूर्वमा लोकान्तादिति । एरण्डफलादिभिश्च दृष्टान्त इति, अनेन दृष्टान्तबाहुल्यं दर्शयति, पायथा चैरण्डफलमपि बन्धनपरिभ्रष्टमूर्द्ध गच्छति, आदिशब्दादग्न्यादिपरिग्रह इति गाथार्थः ॥ व्याख्यातं द्वि४ातीयमूलद्वारगाथायामूर्ध्वगतिद्वारं, साम्प्रतं निर्मयद्वारव्याचिख्यासयाऽऽह
अमओ य होइ जीवो कारणविरहा जहेच आगासं । समर्व च होअनिच्चं मिम्मवघडतंतुमाईयं ॥ ५४ । भाष्यम् । व्याख्या-अमयश्च भवति जीवः, न किम्मयोऽपीत्यर्थः, कुत इत्याह-कारणविरहात्' अकारणत्वात् , य- ॥१३ थैवाकाशम्-आकाशवदित्यर्थः, समयं च वस्तु भवत्यनित्यम्, एतदेव दर्शयति-मृन्मयघटतन्त्वादि, यथा
IPEARNA
[३२]
JamaicationFoll
~ 269~
