________________
आगम
(४२)
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य|+वृत्ति:) अध्ययनं [१], उद्देशक [-, मूलं [-1 / गाथा ||२|| नियुक्ति: [१०२], भाष्यं [४...] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-[३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक/
गाथांक ||२||
भिक्ष !, नक्षत्रस्य दुरिष्टस्य वा नियतदेशविषयत्वात्, सदैव सयज्वनां भावात्, उक्तं च "सदैव देवाः। सद्गायो, ब्राह्मणाम क्रियापराः। यतयः साधवश्चैव, विद्यन्ते स्थितिहेतवः ॥ १ ॥” इत्यादि, अथ भवेदिन्द्र इति, किम् ?, वर्षति, ततः किं विनः' अन्तरायो निर्घातादिभिर्जायते?, आदिशब्दादिग्दाहादिपरिग्रहा, 'तस्य' इन्द्रस्थ, परमैश्वर्ययुक्तत्वेन विनानुपपत्तेरिति भावना, अथ वर्षति ऋतुसमये गर्भसवात इति वाक्पशेषः, न वर्षति ततस्तॄणार्थ, तस्येत्थम्भूतस्याभिसन्धेरभावादिति गाथाबयार्थः ॥१०१-१०२॥ किंच
किं च दुमा पुष्प॑ति भमराणं कारणा अहासमयं । मा भमरमहुवरिगणा किलामएला अणाहारा ।। १०३ ॥ व्याख्या-किं च द्रुमाः पुष्प्यन्ति भ्रमराणां 'कारणात् कारणेन 'यथासमयं यथाकालं मा भ्रमरमधुकरीगणाः 'क्लामन्' (लामिषुः) ग्लानिं प्रतिपद्यरन् , 'अनाहारा अविद्यमानाहाराः सन्तः, काका नैवैतदित्यमिति गाथार्थः ॥ १०३ ।। साम्प्रतं पराभिप्रायमाह
कस्सा बुद्धी एसा वित्ती उवकप्पिया पयावइणा । सत्ताणं तेण दुमा पुर्फति मटुयरिंगणट्ठा ॥ १०४ ॥ व्याख्या-अथ 'कस्यचिद्बुद्धिः कस्यचिदभिप्रायः स्याद्यदुत-एषा वृत्तिरुपकल्पिता, केन ?-प्रजापतिना, के-/ षाम् ?–'सत्यानां प्राणिनां तेन कारणेन द्रुमाः पुष्प्यन्ति मधुकरीगणार्थमेवेति गाथार्थः॥१०४॥अत्रोत्तरमाह
तं न भवइ जेण दुमा नामागोयस्स पुञ्चविहिवस्स । उदएणं पुष्फफलं निवतयंती इमं चऽनं ॥ १०५ ॥ व्याख्या-पदुक्तं परेण तन भवति, कुत इत्याह-येन ट्रमा नामगोत्रस्य कर्मणः 'पूर्वविहितस्य'
SANSARAMS
दीप अनुक्रम
Jamachar
~ 134~
