________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[8]
दीप
अनुक्रम
[२]
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+निर्युक्तिः+वृत्तिः)
अध्ययन [१], मूलं [२] / [गाथा - ], निर्युक्तिः [१०२७...], भाष्यं [ १७५ ]
आवश्यक
हारिभद्वीया
'जिनैः' तीर्थकरैः, सूत्रं त्वङ्गीकृत्य गणधरैरिति, व्यवहारमतमेतत्, निश्चयमतं तु व्यक्त्यपेक्षया यो यत्स्वामी तत्तेनैवेति, व्यक्त्यपेक्षश्चेह तीर्थकरगणधरयोरुपन्यासो वेदितव्यः, प्रधानव्यक्तित्वाद्, अन्यथा पुनरुक्तदोषप्रसङ्ग इति, उक्तं च ५. भाष्यकारेण-'णणु णिग्गमे गयं चिय केण कयंति त्ति का पुणो पुच्छा । भण्णइ स वज्झकत्ता इहंतरंगो विसेसोऽयं ॥ १ ॥” बाह्यकर्ता सामान्येनान्तरङ्गस्तु व्यक्त्यपेक्षयेति भावना, अयं गाथार्थः ॥ साम्प्रतं केषु द्रव्येषु क्रियत इत्येतद् विवृण्वन्नाह - तं केसु कीरई तत्थ नेगमो भणइ इहदव्वेसु । सेसाण सम्वदव्वेसु पज्जवेसुं न सव्र्व्वसुं ॥१७६॥ (दा० ३) (भा० )
||४६८ ॥
Jus Educate
व्याख्या—'तत्' सामायिकं ‘केषु' द्रव्येषु स्थितस्य सतः 'क्रियते' निर्वर्त्यत इति द्रव्येषु प्रश्नः, नयप्रविभागेनेह निर्वचनं तत्र 'गमो भणइ' नैगमनयो भाषते - 'इष्टद्रव्येषु' इति मनोज्ञपरिणामकारणत्वान्मनोज्ञेष्वेव शयनाशनादिद्रव्येष्विति, तथाहि-मैणुष्णं भोयणं भोच्चा, मणुण्णं सयणासणं । मणुण्णंसि अगारंसि, मणुण्णं झायए मुणी ॥ १ ॥ इत्यागमः, 'शेषाणां' सङ्ग्रहादीनां सर्वद्रव्येषु शेषनया हि परिणामविशेषात् कस्यचित् किञ्चिन्मनोज्ञमिति व्यभिचारात्, सर्वद्रव्येषु स्थितस्य क्रियते यत्र मनोज्ञः परिणाम इति मन्यन्ते, पर्यायेषु न सर्वेष्ववस्थानाभावात्, तथाहि यो यत्र निपद्यादौ स्थितः न स तत्र तत्सर्व पर्यायेषु, एकभाग एव स्थितत्वात् इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यम्, अन्यथा पुनरुक्तदोषप्रसङ्गः, तथा चोकं
३ ननु निर्गमे गतमेव केन कृतमितीति का पुनः पृच्छा । भण्यते स बाइकर्त्ता दहान्तरको विशेषोऽयम् ॥ १ ॥ २ मनोहं भोजनं मुक्त्वा मनोरं शयनासनम् मनोज्ञेारे मनोज्ञं ध्यायति मुनिः ॥ १ ॥
For Parts Only
सूत्रस्पर्श०
करणस्व०
वि० १
~939~
www
॥४६८ ॥
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [०१] "आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्तिः
