________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [१], मूलं [म.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१५५४] भाष्यं [२३७],
(४०)
*
प्रत सूत्रांक
५कायोत्सगर्गाध्य कायोत्सर्गे फलं भावनाच
[सू.]
आवश्यक- तम्हा उ निम्ममेणं मुणिणा उवलडसुत्तसारणं । हारिभ
काउस्सग्गो जग्गो कम्मखयट्ठाय कायब्बो ॥ १५५४ ॥ काउस्सग्गनिजुत्ती समत्ता (ग्रन्थान २५३९) । द्रीया
व्याख्या-यथा 'करगतो'त्ति करपत्रं निकृन्तति-छिनत्ति विदारयति दारु-काष्ठं, किं कुर्वन् ?-आगच्छन् पुनश्च ॥८०२॥
वजन्नित्यर्थः, 'इय' एवं कृन्तन्ति सुविहिताः-साधवः कायोत्सर्गेण हेतुभूतेन कर्माणि-ज्ञानावरणादीनि, तथाऽन्यत्राप्युक्तं- "संवरेण भवे गुत्तो, गुत्तीए संजमुत्तमे। संजमाओ तवो होइ, तबाओ होइ निजरा ॥१॥ निजराएऽसुभं कर्म, खिज्जई| कमसोसया। आवस्सग(गेण)जुत्तस्स,काउस्सग्गो विसेसओ॥२॥"इत्यादि, अयं गाथार्थः।।२३७।। अत्राह-किमिदमित्थमित्यत आह-'काउस्सग्गे'गाहा व्याख्या-कायोत्सर्गे सुस्थितस्य सतः यथा भज्यन्ते अङ्गोपाङ्गानि 'इय' एवं चित्तनिरोधेन 'भिन्दन्ति'। विदारयन्ति मुनिवरा:-साधवः अष्टविध-अष्टप्रकार कर्मसङ्घात-ज्ञानावरणीयादिलक्षणमिति गाथार्थः॥१५५१|आहहै यदि कायोत्सर्गे सुस्थितस्य भज्यन्ते अङ्गोपाङ्गानि ततश्च इष्टापकारत्वादेवालमनेनेति !, अत्रोच्यते, सौम्य ! मैव-'अन्नं इम'
गाहा व्याख्या-अन्यदिदं शरीरं निजकर्मोपात्तमालयमात्रमशाश्वतम् , अन्योजीवोऽस्याधिष्ठाता शाश्वतः स्वकृतकर्मफलोद्रपभोक्ता य इदं त्यजत्येव, एवं कृतबुद्धिः सन् दुःखपरिक्लेशकर छिन्द्धि ममत्वं शरीरात्, किंच-पद्यनेनाप्यसारेण कश्चिदर्थे। सम्पद्यते पारलौकिकस्ततः सुतरां यतः कार्य इति गाथार्थः॥१५५२||किं चैवं विभावनीयम्-'जावइया'गाहा व्याख्या-याव-
संवरेण भवेगुप्तो गुह्या संयमोत्तमो भवेत् । संयमात्तपो भवति तपसो भवति निर्जरा ॥ ३ ॥ निजरयाऽशुभं कर्म क्षीयते क्रमशः सवा । भावश्यकेन युक्तस्य कायोत्सर्गे विशेषतः ॥२॥
दीप अनुक्रम
[६२]
८०१॥
SINEaran
IPCANDrary on
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1604 ~
