________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[सू.]
दीप
अनुक्रम
[६२]
आवश्यकहारिभद्रीया
॥७९७॥
Education)
५
*
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+निर्युक्तिः+वृत्तिः)
अध्ययनं [५] मूलं [सू.] / [गाथा-], निर्युक्तिः [ १५४१] भाष्यं [ २३६], प्रक्षेप [१]
गांध्य०
अशठद्वार
रामित्यर्थः, कस्य १- कूटवाहिनो बलीवर्दस्य, तस्य च दोषद्वयमित्याह - 'अतिभारणं भजति तुत्तवघाएहि य मराठो ३५कायोत्सत्ति अतिभारेण भज्यते यतो विषमवाहिन एवातिभारो भवति, तुत्तयघातैश्च विषमवाहोऽथ पीड्यते, तुत्तगो- पाइणगो मरालो -गलिरिति गाथार्थः ॥ २३६ ॥ साम्प्रतं दार्शन्तिकयोजनां कुर्वन्नाह - 'एमेव बलसमगो गाहा व्याख्या - इयमन्यकर्तृकी सोपयोगा च व्याख्यायते, 'एमेव 'मरालबलीवर्दवत् बलसमग्रः सन् (यो ) न करोति मायया करणेन सम्यक् - सामर्थ्यानुरूपं कायोत्सर्गे स मूढः मायाप्रत्ययं कर्म प्राप्नोति नियमत एव, तथा कायोत्सर्गक्लेशं च निष्फलं प्राप्नोति, तथाहिनिर्मायस्यापेक्षारहितस्य स्वशक्त्यनुरूपं च कुर्वत एव सर्वमनुष्ठानं सफलं भवतीति गाथार्थः ॥ अधुना मायावतो दोषानुपदर्शयन्नाह - 'मायाए उस्सगं गाहा, मायया कायोत्सर्ग शेषं च तपः-अनशनादि अकुर्वतः 'सहिष्णोः समर्थस्य कश्च तस्मादन्योऽनुभविष्यति ?, किं-स्वकर्म [वि]शेषमनिर्जरितं, शेषता चास्य सम्यक्त्वमात्योत्कृष्टकर्मापेक्षयेति, उक्त च-"सत्तण्हं पगडीणं अभितरओ उ कोडीकोडीए । काऊण सागराणं जइ लहर चउण्हमण्णयरं ॥ १ ॥” अन्ये पठन्ति - 'एमेवय उस्सगं'ति, न चायमतिशोभनः पाठ इति गाधार्थः ॥ १५४० ॥ यतश्चैवमतः - निकूडं सविसेसं' गाहा, 'निष्कूट' मित्यशठं 'सविशेष' मिति समवलादन्यस्मात् सकाशात्, न चाहमहमिकया, किं तु वयोऽनुरूपं, स्थाणुरिवोर्द्धदेहो निष्कम्पः समशत्रु मित्रः कायोत्सर्गे तु तिष्ठेत्, तुशब्दादन्यच्च भिक्षाटनाद्येवंभूतमेवानुतिष्ठत ( छेत् ) इति गाथार्थः ॥ १५४१ ॥ इदानीं वयो बलं चाधिकृत्य कायोत्सर्गकरणविधिमभिधत्ते
3 सप्तानां प्रकृतीनामभ्यन्तरे तु कोटीकोव्याः कृत्वा सागरोपमाणां यदि लभते चतुर्णामन्यतरत् ( तहिं लभते ) ॥ १ ॥
For Parts Only
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [४०] मूलसूत्र [०१] “आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्तिः
~ 1596~
॥७९७ ॥
