________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७३...] भाष्यं [२०६...],
(४०)
आवश्यकहारिभद्रीया
प्रतिक मणाध्यक ३१ सिद्धा| दिगुणाः
प्रत सूत्रांक [सू.]
॥६६॥
न गरुए न लहुए न सीए न उण्हे न निद्धे न लुक्खे न काए ण संगे न रुहे न इत्थी न पुरिसे न नपुंसए," प्रकारान्तरेण | सिद्धादिगुणान् प्रदर्शयन्नाह
महवा को णव दरिममि चत्तारि बातए पंच । आइम अंते सेसे दोदो श्रीणभिलाषेण इगतीसं ॥३॥ व्याख्या-'अथवे ति व्याख्यान्तरप्रदर्शनार्थः, 'कर्मणि' कर्मविषया क्षीणाभिलापेनकविंशद्गुणा भवन्ति, तत्र नव दर्शनावरणीये, नवभेदा इति-क्षीणचक्षुर्दर्शनावरणः ४ क्षीणनिद्रः ५, चत्वार आयुष्के-क्षीणनरकायुष्कः ४ 'पंच आइमे'त्ति आये ज्ञानावरणीयाख्ये कर्मणि पञ्च-क्षीणाभिनिबोधिकज्ञानावरणः ५ 'अंते'त्ति अन्त्ये-अन्तराये कर्मणि पञ्चैव क्षीणदानान्तरायः ५ शेषकर्मणि-वेदनीयमोहनीयनामगोत्रलक्षणे द्वौ द्वौ भेदौ भवतः, क्षीणसातावेदनीयः क्षीणासातावेदनीयः क्षीणदर्शनमोहनीयः क्षीणचारित्रमोहनीयः क्षीणाशुभनाम क्षीणशुभनाम क्षीणनीचैगोत्रः क्षीणोश्चर्गोत्र इति गाथार्थः॥
द्वात्रिंशनियोगसङ्ग्रहैः, क्रिया पूर्ववत्, इह युज्यन्त इति योगा:-मनोवाकायब्यापाराः, ते चाशुभप्रतिक्रमणाधिकारात्प्रशस्ता एव गृह्यन्ते, तेषां शिष्याचार्यगतानामालोचनानिरपलापादिना प्रकारेण सङ्ग्रहणानि योगसङ्ग्रहाः प्रशस्तयोगसङ्ग्रहनिमित्तत्वादालोचनादय एव तथोच्यन्ते, ते च द्वात्रिंशद्भवन्ति, तदुपदर्शनायाह नियुक्तिकारःआलोयणा निरवलावे, आवईसु दधम्मया। अणिस्सिओवहाणे ये, सिक्खों णिप्पडिकम्मया ॥१२७४ ॥
गुरुर्न लघुन शीतो नोष्णो न स्निग्धो न रूक्षो न कायवान् न सङ्ग्यान न रहो न श्री न पुरुषो न नपुंसक
%
दीप अनुक्रम [२६]
0-
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति: योगसंग्रहानां ३२ भेदानां विस्तृत-वर्णनं कथानक-सहितं
~ 1329~