________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः) अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रतिक्रमणाध्यानसतकम्
प्रत सूत्रांक
[स...]
आवश्यक
व्याख्या-तापः शोषो भेदो योगानां 'ध्यानतः' ध्यानात् यथा 'नियतम्' अवश्य, तत्र ताप:-दुःखं तत एव शोषः- हारिभ- 18 दौर्बल्यं तत एव भेदः-विदारणं योगानां-बागादीनां, 'तथा' तेनैव प्रकारेण तापशोषभेदाः कर्मणोऽपि भवन्ति, कस्य :द्रीया
'ध्यायिन' न यहछया नियमेनेति गाथार्थः ॥ ९९ ॥ किं च॥६१०॥
जब रोगासयसमणं विसोसणाविरेषणोसहविदीहि । तह कम्मामयसमणं माणाणसणाहजोगेहि ॥ १०॥ व्याख्या-यथा 'रोगाशयशमन' रोगनिदानचिकित्सा 'विशोषणविरेचनौषधविधिभिः' अभोजनविरेकोषधप्रकारः, तथा 'कर्मामयशमन' कर्मरोगचिकित्सा ध्यानानशनादिभिर्योगैः, आदिशब्दाद् ध्यानवृद्धिकारकशेषतपोभेदग्रहणमिति गाथार्थः॥ १०० ।। किं च
जद विरसंचिमिंधणमनको पक्षणपहिलो पुष वहह । तह कम्मेधणममियं खणेण झाणाणलो दहह ॥ १.१॥ व्याख्या-यथा 'चिरसञ्चितं' प्रभूतकालसश्चितम् इन्धन' काष्ठादि 'अनलः' अग्निः 'पवनसहितः' वायुसमन्वितः 'दूत' शीघ्रं च 'दहति भस्मीकरोति, तथा दुःखतापहेतुत्वात् कर्मवेन्धनं कर्मेन्धनम् 'अमितम्' अनेकभवोपात्तमनन्तं 'क्षणेन' समयेन ध्यानमनल इव ध्यानानल: असौ 'दहति' भैमीकरोतीति गाधार्थः ।। १०१॥
जह पा घणसंधाया गणेण पचणाहया पिलिजति । झाणपवणावहूया सह कम्मघणा विलिजति ॥ १०॥ व्याख्या-यथा वा 'घनसहाता" मेघौघाः क्षणेन 'पवनाहताः' वायुप्रेरिता विलय-विनाशं यान्ति-गच्छन्ति, 'ध्यान| पवनावधूता' ध्यानवायुविक्षिप्ताः तथा कमैव जीवस्वभावावरणाद् घनाः २, उक्तं च-"स्थितः शीतांशुवजीवः, प्रकृत्या
दीप अनुक्रम [२१..]
॥६१०॥
-25
*
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [०१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1223~
