________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रतिक्रमणाभ्यानशतक
प्रत सूत्रांक [सू...]
४
आवश्यक- क्रियास्तु कायिक्यादिभेदाः पञ्च, एताः पुनरुत्तरत्र न्यक्षेण वक्ष्यामः, विपाकः पुन:-'किरियासु वट्टमाणा काइगमाईसु हारिभ- 8 दुक्खिया जीवा । इह चेव य परलोए संसारपवडया भणिया ॥१॥ ततश्चैवं रागादिक्रियासु वर्तमानानामपायान्
द्रीया ध्यायेत् , किंविशिष्टः सन्नित्याह-वय॑परिवर्जी' तत्र वर्जनीयं वय॑म्-अकृत्यं परिगृह्यते तत्परिवीं-अप्रमत्त इति गाधार्थः ॥५९८॥ ॥५०॥ उक्तः खलु द्वितीयो ध्यातव्यभेदः, अधुना तृतीय उच्यते, तत्र
पबहन्दिपएखाणुभावभिन्न सुहासुहविहो । जोगाणुभावजाणियं कम्म विवागं विवितेजा ॥ ५ ॥ व्याख्या-'प्रकृतिस्थितिप्रदेशानुभावभिन्नं शुभाशुभविभक्त'मिति अत्र प्रकृतिशब्देनाष्टौ कर्मप्रकृतयोऽभिधीयन्ते ज्ञानावरणीयादिभेदा इति, प्रकृतिरंशो भेद इति पर्यायाः, स्थितिः-तासामेवावस्थानं जघन्यादिभेदभिन्नं, प्रदेशशब्देन जीवप्रदेशकर्मपुद्गलसम्बन्धोऽभिधीयते, अनुभावशब्देन तु विपाकः, एते च प्रकृत्यादयः शुभाशुभभेदभिन्ना भवन्ति, ततचैतदुक्तं भवति-प्रकृत्यादिभेदभिन्नं शुभाशुभविभक्त 'योगानुभावजनित' मनोयोगादिगुणप्रभवं कर्मविपाकं विचिन्तयेदिति
गाथार्थः॥५१॥ भावार्थः पुनद्धविवरणादवसेयः, तच्चेद-इह पयइभिन्नं सुहासुहविहत्तं कम्मविवागं विचिंतेज्जा, तत्थ ४ दापयईउत्ति कम्मणो भेया अंसा णाणावरणिज्जाइणो अड, तेहिं भिन्नं विहत्तं सुहं पुण्णं सायाइयं असुहं पावं तेहिं विहत्तंविभिन्नविपाक जहा कम्मपकडीए तहा विसेसेण चिंतिजा, किं च-ठिइविभिन्नं च सुहासुहविहत्तं कम्मविवागं विचिंतेज्जा,
कियास वर्चमानाः कायिक्याविष दाखिता जीवाः । इहैव परलोके च संसारमवर्षका भणिताः ॥७॥ इह प्रकृतिभित्र शुभाशुभविभक कर्मविपाक से विचिन्तयेत् , सत्र प्रकृतथ इति कर्मणो भेदा अंशा ज्ञानाचरणादयोऽष्ट, भिवं विभई शुभं पुण्यं सातादिकं अशुभं पापं विभक्त. विभिन्न विपार्क यथा कर्मत्र
कती तथा विशेषेण चिन्तयेत् । किंच-स्थितिविभक्तं च शुभाशुभबिभ कर्मविपाकं विचिन्तयेव,
दीप अनुक्रम [२१..]
५९८॥
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1199~