________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [३], मूलं [-] / [गाथा-७...], नियुक्ति: [११९६], भाष्यं [२०४...],
(४०)
प्रत सूत्रांक
||७..||
व्याख्या-मातरं पितरं वाऽपि ज्येष्ठकं वाऽपि भ्रातरम् , अपिशब्दान्मातामहपितामहादिपरिग्रहः, कृतिकर्म' अभ्यु-18 स्थितवन्दनमित्यर्थः, न कारयेत् सर्वान् रलाधिकाँस्तथा, पर्यायव्येष्ठानित्यर्थः, किमिति, मात्रादीन् वन्दनं कारयतः | लोकगोपजायते, तेषां च कदाचिद्विपरिणामो भवति, आलोचनप्रत्याख्यानसूत्रार्थेषु तु कारयेत्, सागारिकाध्यक्षे तु यतनया कारयेद्, एष प्रत्रग्याप्रतिपन्नानां विधिः, गृहस्थास्तु कारयेदिति गाथार्थः ॥ ११९६ ॥ साम्प्रतं कृतिकर्मकरणोचितं प्रतिपादयन्नाह
पंचमहब्बयजुत्तो अणलस माणपरिवजियमईओ । संविग्गनिज्जरही किहकम्मकरो हवइ साहू॥११९७ ।। व्याख्या-पश्च महानतानि-प्राणातिपातादिनिवृत्तिलक्षणानि तैयुक्तः 'अणलस'त्ति आलस्यरहितः 'मानपरिवर्जितमतिः' जात्यादिमानपराङ्मुखमतिः 'संविग्नः प्राग्व्याख्यात एव 'निर्जरार्थी' कर्मक्षयाथीं, एवम्भूतः कृतिकर्मकारको भवति साधुः, एवम्भूतेन साधुना कृतिकर्म कर्तव्यमिति गाथार्थः॥११९७ ।। गतं केनेति द्वारं, साम्प्रतं 'कदे' त्यायात, |कदा कृतिकर्म कर्तव्यं कदा वा न कर्तव्यं , तत्र
वक्खित्तपराहुत्ते अ पमत्ते मा कया हु बंदिजा । आहारं च करितो नीहारं वा जइ करेइ ।। ११९८॥ व्याख्या-व्याक्षिप्तं धर्मकथादिना 'पराहुत्ते य' पराड्मुखं, चशब्दादुद्भू(स्थि)तादिपरिग्रहः, प्रमत्तं क्रोधादिप्रमादेन मा कदाचिद्वन्देत, आहारं वा पुर्वन्तं नीहारं वा यदि करोति, इह च-धर्मान्तरायानवधारणप्रकोपाहारान्तरायपुरीरा-18 निर्गमनादयो दोषाः प्रपश्चन वक्तव्या इति गाथार्थः ॥ ११९८ ।। कदा तर्हि पन्देतेत्यत आह
CREASEKACCIENCE
दीप
अनुक्रम [९..]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~ 1084 ~
