________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
॥७..॥
दीप अनुक्रम
[..]
आवश्यक
हारिभ• द्रीया
॥ ५३८ ॥
******
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+निर्युक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [३], मूलं [-] / [गाथा - ७...], निर्युक्तिः [११८६], भाष्यं [ २०४...],
३ वन्दना
ध्ययने
व्याख्या-— शीतलं च तत् रूक्षं च शीतलरूक्षम्, अन्नमिति गम्यते, तस्यानुचितः - अननुरूपः, नरेन्द्रप्रत्र जितत्वाद्रोंगा - भिभूतत्वाच्च शीतलरूक्षानुचितस्तं, 'व्रजेषु' गोकुलेषु 'बिगतिगतेन' विगतिजातेन यापयन्तं सन्तं 'हठ्ठावित्ति समर्था अपि | भणन्ति शठाः किमासीदुदायनो न मुनिः ?, मुनिरेव विगतिपरिभोगे सत्यपि तस्मान्निर्दोष एवायमिति ॥ ११८६ ॥ ॐ विकृतिद्वार एवं नित्यवासादिषु मन्दधर्माः सङ्गमस्थविरादीन्यालम्बनान्याश्रित्य सीदन्ति, अन्ये पुनः सूत्रादीन्येवाधिकृत्य, तथा चाह
सुत्तत्थबालवडे य असहुदन्वाइ आवईओ या । निस्साणपयं कार्ड संघरमाणावि सीयंति ॥ ११८७ ॥
व्याख्या - सूत्रं च अर्थश्च बालश्च वृद्धश्च सूत्रार्थबालवृद्धास्तान्, तथाऽसहश्च द्रव्याद्यापदश्च असहद्रव्याद्यापदस्ताँश्च, निश्राणाम्-आलम्बनानां पदं कृत्वा 'संस्तरन्तोऽपि संयमानुपरोधेन वर्तमाना अपि सन्तः सीदन्ति एतदुक्तं भवतिसूत्रं निश्रापदं कृत्वा यथाऽहं पठामि तावत्किं ममान्येन ?, एवमर्थं निश्रापदं कृत्वा शृणोमि तावत्, एवं बालत्वं वृद्धत्वं असहम् - असमर्थत्वमित्यर्थः, एवं द्रव्यापदं दुर्लभमिदं द्रव्यं, तथा क्षेत्रापदं धुलकमिदं क्षेत्रं, तथा कालापदं-दुर्भिक्षं वर्तते, तथा भावापदं ग्लानोऽहमित्यादि निश्रापदं कृत्वा संस्तरन्तोऽपि सीदन्त्यल्पसत्त्वा इति गाथार्थः ॥ ११८७॥ एवम् आलंबणाण लोगो भरिओ जीवस्स अजउकामस्स । जं जं पिच्छद लोए तं तं आलंवणं कुणइ ॥ ११८८ ।। व्याख्या – 'आलम्बनानां' प्राग्निरूपितशब्दार्थानां 'लोकः' मनुष्यलोकः 'भृतः' पूर्णो जीवस्य 'अजडकामस्स' त्ति अय
॥५३८ ॥
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [०१] "आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्तिः
~ 1079~
