________________
आगम
(१०)
“प्रश्नव्याकरणदशा” - अंगसूत्र-१० (मूलं+वृत्ति:) श्रुतस्कन्ध: [१], ---------- ------------- अध्ययनं [२] -------- --------- मूलं [७] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१०], अंग सूत्र - [१०] "प्रश्नव्याकरणदशा" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
अधर्मद्वारे मृषावा
प्रत
बृत्तिः
सू०७
[७]
प्रश्नब्याक- सीयमानत्वात, तदितरस्य तु सर्वथा अप्रतीयमानस्वादू, यत्तु चैतन्यं भूतेषूपलभ्यते तद्भूतेषु एव कायाकारप- र० श्रीअ-रिणतेष्वभिव्यज्यते मद्यालेषु समुदितेषु मदशक्तिवत्, तथा न भूतेश्योऽतिरिक्तं चैतन्यं कार्यत्वान्मृदो घट- भयदेववदिति, ततो भूतानामेव चैतन्याभिव्यक्तिर्जलस्य बुद्धदाभिव्यक्तिवदिति, अलीकवादिता चैषामात्मनः
सत्वात्, सत्त्वं च प्रमाणोपपत्तेः, प्रमाणं च सर्वजनप्रतीतं जातिस्मरणाद्यन्यथाऽनुपपत्तिलक्षणमनेकधा शा
स्त्रान्तरप्रसिद्धमिति, न च भूतधर्मश्चैतन्यं, तदभावेऽपि तस्य भावाद्विवक्षितभूताभावेऽपि प्रेताद्यवस्थायां ॥३१॥
सर्वचैतन्यसदभावाचेति, 'पंच य खंधे भणंति केइति पंच च स्कन्धान रूपवेदनाविज्ञानसंज्ञासंस्काराख्यान । भणति केचिदिति-बौद्धाः, तत्र रूपस्कन्धा-पृथिवीधात्वादयो रूपादयश्च वेदनास्कन्धः पुनः-सुखा दुःखा सुख
खेति त्रिविधवेदनाखभावः विज्ञानस्कन्धस्तु-रूपादिविज्ञानलक्षणः संज्ञास्कन्धश्च-संज्ञानिमित्तोद्ग्राहणा-1 त्मकः प्रत्ययः संस्कारस्कन्धः पुन:-पुण्यापुण्यादिधर्मसमुदाय इति, न चैतेभ्यो व्यतिरिक्तः कश्चिदात्माख्यः। पदार्थोऽध्यक्षादिभिरवसीयत इति, तथा 'मणं च मणजीविया वयंति'त्ति न केवलं पश्चैव स्कन्धान मनश्च|मनस्कारो-रूपाविज्ञानलक्षणानामुपादानकारणभूतो यमाश्रित्य परलोकोऽभ्युपगम्यते बौद्धैः, मन एव जीवो येषां मतेन ते मनोजीवास्त एव मनोजीविकाः, अलीकवादिता चैषां सर्वथाऽननुगामिनि मनोमात्ररूपे जीवे । कल्पितेऽपि परलोकासि तदसिद्धिश्चावस्थितस्यैकस्यात्मनोऽसत्वान्मनोमात्रात्मनःक्षणान्तरस्यैवोत्पादनात् अकृताभ्यागमादिदोषप्रसङ्गात्, कथञ्चिदनुगामिनि तु मनसि जीवत्वाभ्युपगमः सम्यकपक्ष एवेति,
दीप अनुक्रम [११]
Santantinा
W
itraryou
~65~
