________________
आगम
(०५)
"भगवती'- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) शतक [२५], वर्ग [-], अंतर्-शतक [-], उद्देशक [३], मूलं [७२९-९३३] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [०५], अंग सूत्र - [०५] "भगवती" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक [७२९-७३३]
दायशिक्षा वा भाषा-सत्याऽसत्यामृषा च अभापा-मृपा सत्यामृपा च चरणं-प्रतादि करणं-पिण्डविशुद्ध्यादि यात्रा-संयमयात्रा
मात्रा-तदर्थमाहारमात्रा वृत्तिः-विविधैरभिग्रहविशेषैर्वर्तनं आचारश्च गोचरश्चेत्यादिद्धन्द्धस्ततश्च ता आख्यायन्ते-अभिधी13 यन्ते, इह च यत्र क्वचिदन्यतरोपादानेऽन्यतरगतार्धाभिधानं तत्सर्वं तत्प्राधान्यख्यापनार्थमेवावसेयमिति। एवं अंगपरूवणा
भाणियवा जहा नंदीए'त्ति एवमिति-पूर्वप्रदर्शितप्रकारवता सूत्रेणाचाराद्यङ्गप्ररूपणा भणितव्या यथा नन्द्यां सा च तत एवावधायों, अथ कियड्रमियमङ्गप्ररूपणा नन्ाक्ता वक्तव्या इत्याह-'जाव सुत्तत्थो गाहा, सूत्रार्थमात्रप्रतिपादनपरः । सूत्रार्थोऽनुयोग इति गम्यते, खलुशन्दस्त्वेवकारार्थः स चावधारणे इति, एतदुक्तं भवति-गुरुणा सूत्रार्थमात्राभिधानलक्षण, | एव प्रथमोऽनुयोगः कार्यों, मा भूत् प्राथमिकविनेयानां मतिमोह इति, द्वितीयोऽनुयोगः सूत्रस्पर्शकनियुक्तिमिश्रः कार्य इत्येयंभूतो भणितो जिनादिभिः, 'तृतीयश्चतृतीयः पुनरनुयोगो निरवशेषो निरवशेषस्य प्रसक्तानुप्रसक्तस्यार्थस्य कथनात्, 'एषः'| अनन्तरोक्तः प्रकारत्रयलक्षणो भवति' स्यात् 'विधिः' विधानम् 'अनुयोगे' सूत्रस्यार्थेनानुरूपतया योजनलक्षणे विषयभूते इति गाथार्थः ॥ १॥ अनन्तरमङ्गयरूपणोक्का, अङ्गेषु च नारकादयः प्ररूप्यन्त इति तेषामेवाल्पबहुत्यप्रतिपादनायाह'एएसि ग'मित्यादि, 'पंचगइसमासेणं'ति पञ्चगत्यन्तर्भावेन, एषां चाल्पबहुत्वं तथा वाच्यं यथा बहुवतव्यतायांप्रज्ञापनायास्तृतीयपदे इत्यर्थः, तच्चैवमर्थत:-"नरनेरइया देवा सिद्धातिरिया कमेण इह होति । थोवमसंखअसंखा अणं-13 तगुणिया अणंतगुणा ॥शा नरा नैरयिका देवाः सिद्धास्तिर्ययः क्रमेणेह भवन्ति । स्तोका असत्या अमङ्ख्याः अनन्तगुणिता अनन्तगुणाः ॥२॥] 'अगइसमासप्पाबहुयं च'त्ति अष्टगतिसमासेन यदरूपबहुत्वं तदपि यथा बहुवक्तव्यतायां तथा वाच्यम् ,
दीप अनुक्रम [८७५-८८०]
~1741~