Page Text
________________
३४१
पञ्चम उच्छ्वासः
उदीच्यनरपतिनिमन्त्रणाय प्रस्थितं च-चलितं कञ्चित्प्रबुध:- पण्डितो वृद्ध:-जरत् यो ब्राह्मणस्तं प्रति दमयन्ती आप्तसखीमुखेन - यथार्थवाक् वयस्या द्वारा श्लिष्टार्थं - द्वयर्थं इदंवक्ष्यमाणमवादीत् ।
भूपालमन्त्रणे तात तथा संचर्यतां १ यथा । नलोप्यागमबुद्धिः स्यात्प्रार्थ्यसे किमतः परम् ' ॥ २२ ॥
भूपालेति वृत्तम् । तातेति सम्बोधने हे तात ! भूपालामन्त्रणे - नृपनिमंत्रणे तथा त्वया सञ्चर्यतां तथा प्रवर्त्यतां यथा आगमबुद्धिः - आगमावगतिः शास्त्रप्रतीतिर्लोप्या - निषेध्या न स्यात्, इति बाह्योर्थः । इष्टार्थस्तु, नलनामापि नृपो यथा आगमनबुद्धिर्भवेदिति । अतः परं इतोप्यधिकं किं प्रार्थ्यसे- किं याच्यसे न किमपीत्यर्थः ॥ २२ ॥
सोऽप्यवगत श्लोकार्थस्तथाविधमेव प्रत्युत्तरमदात् ।
सोऽपि ब्राह्मणो दक्षत्वात् अवगतः - ज्ञातः श्लोकस्य-पद्यस्य अर्थः- तात्पर्यं येन स तथाविधः सन् तथाविधं श्लिष्टमेवैकं प्रत्युत्तरं - प्रतिवचनमदात् ।
केनापि व्यवहारेण कयापि प्रौढलीलया । करिष्याम्यागमस्यार्थे रभसेन नलङ्घनम् ॥ २३ ॥
केनापीति वृत्तम् । अहं केनापि - अद्भुतेन व्यवहारेण व्यापारेण तथा कयापि प्रौढलीलया-प्रगल्भविलासेन आगमस्य - शास्त्रस्य अर्थे - तात्पर्ये न लङ्घनं - अतिक्रमणं करिष्यामीति बाह्योर्थः । इष्टार्थस्तु आगमनस्यार्थे - निमित्तं रभसेन - औत्सुक्येन घनं - निविडं नलाख्यं नृपं करिष्यामि, यथा आगमननिमित्तं अत्युत्सुको भविष्यति तथा विधास्यामि, आनेष्याम्येवेत्यर्थः ॥ २३ ॥
तदायुष्मति सुखमास्ताम् इत्यभिधाय गतवान् ।
अथ नातिचिरेणागतस्तस्या रहः समाहूय स ब्राह्मणः सोमशर्मा नर्मालापलीलया दमयन्त्या बभाषे ।
तत् इत्युपसंहारे तस्मात् हे आयुष्मति ! - दमयन्ति ! भवती सुखमास्तां - सुखं तिष्ठतु, इति-उक्तप्रकारेण अभिधाय उक्त्वा गतवान् ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004071 |
| Book Title | Damyanti Katha Champu |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vinaysagar |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 776 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 14 MB |