Tattvartha Sutram

SR No.: 004069
Original Sutra Author: N/A
Author: Ishvarchandra Shastri
Publisher: Ishvarchandra Shastri
Total Pages: 94
Language: Bengali
Classification: Book_Other
File Size: 8 MB

Page 79

সপ্তমোহধ্যায়ঃ
সব্যাখ্যানুবাদ। বন্ধ প্রভৃতি অর্থাৎ বন্ধন, বধ, ত্বক্‌ছেদ, জীবগণের উপরি অতিশয় ভারার্পণ এবং তাহাদিগের অন্ন, বস্ত্র, জলপানাদির বাধা প্রদান করা অহিংসাদি ব্রতের অতিচার বা বিশেষহানি জানিবে। সভাষ্য সূত্র গ্রন্থের ( ২০ | ২১ | 22 । ২৩) সূত্র, ভাষ্য, টীকাদিতে স্পষ্টরূপে লিখিত আছে। অহিংসাদির ( মৈত্রী, প্রমোদ, কারুণ্য, মাধ্যস্থ্য) উল্লেখ পূর্বেকরা হইয়াছে। হিংসা, অহিংস| দ্বার| অপকারও উপকারের উল্লেখ পূর্বে কথিত হইয়াছে । মায়া, ( অজ্ঞান ) তাহার কারণ, মিথ্যাদর্শনরূপ শল্যত্রয়ের সর্বথা যে ব্রতী বিযুক্ত তাহাকে নিঃশল্যব্রতী বা সংযমী বলে ৷৷ ৯ ॥
मित्रस्मृत्याद्याः सन्नप्रासस्य ॥ १० ॥
टीका । मित्रेति । मित्रादीना प्रागुक्तव्रतस्यातीचाराः सुप्रः । एव सन्नप्रासस्यापि अतीचारः नियतक्रम - व्यतिक्रमः स्यात् । अत्र सख्यानिर्देशोनास्ति । सूत्रे आदिपदोपादानात् सुखानुबन्धनिदाननामादीना ं ग्रहणम् । यद्यपि - क्रमव्यतिक्रमेण ग्रहण करिष्यते तदा जीविताकाङ्क्षा मरणाकाङ्क्षायामपि संग्रह कर्त्तुं शक्यते । सर्वमेतत् “ जीवितमरणाश' सादि ” सूत्रे सम्यग वर्णित - "
Co
मस्ति ॥ १० ॥
৬১
সব্যাখ্যানুবাদ। মিএস্মরণ প্রভৃতি সন্ন্যাসের (সল্লেখনার ) অতিচার, হয়। অতিচারশাস্ত্রোক্ত নিয়ত ক্রমের ব্যতিক্রম । সূত্রে আদিপদ দ্বারা মুখানুবন্ধ, নিদান নামাদির সংগ্রহ জানিবে। যদি ব্যতিক্রমে অর্থাৎ হিংসাদির আচরণ করা হয় তাহাতে জীবিতাকাঙ্ক্ষা এব মরণাকাঙ্ক্ষা প্রভৃতিও সংগৃহীত হইবে। এই বিষয় সপ্তমাধ্যায়ের দ্বাত্রিংশৎ ( ৩২ ) সূত্রে বিশদরূপে ভাষ্যে কথিত আছে। এই সূত্রে সূচনা মাত্র করা হইয়াছে ৷৷ ১০ ৷৷
स्वपरहिताय स्वस्प्रातिसर्जन दानम् ॥ ११ ॥
टीका । स्व ेति । अत्रदानलक्षणं निरुच्यते । स्वसप्रात्मनः परसत्र चहितायोपकाराय । वित्तसा धनादेः अति सज्जन' सम्यक त्यागो दानमित्यर्थः । तत्र सभाष्यस त्रमस्मिन्न थे ईदृशमस्ति । “ अनुग्रहार्थं यस्मातिसर्गोदान " मिति । तथाहि आत्मनः परसाचानुग्रहार्थं हिताय च स्वसप्रद्रव्यजातसप्रान्नपानादेः पात्रे अतिसर्गोयथार्थ त्यागोदानमित्यर्थः । अन्यत् परसूत्रे विद्यते । तदनयोः स त्रयोः ।
।
।