________________
૨
♦ અનુબંધચતુષ્ટય ♦
(૧) વિષય : આ ગ્રંથમાં નરકગત્યાદિમાર્ગણામાં રહેલા જીવોને કયા ગુણઠાણે કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓનો ઉદય હોય, એ જણાવેલું હોવાથી, આ ગ્રંથનો મુખ્ય વિષય ‘ઉદયસ્વામિત્વ' છે.
(૨) પ્રયોજન : ભવ્ય જીવોને ઉદયસ્વામિત્વનો બોધ કરાવવો, તે ગ્રંથકર્તાનું અનંતરપ્રયોજન છે અને ઉદયસ્વામિત્વનો બોધ થવો, તે શ્રોતાઓનું અનંતપ્રયોજન છે અને બંનેનું પરંપરપ્રયોજન રાગ-દ્વેષની હાનિ-યાવત્ મોક્ષ છે.
(૩) સંબંધ ઃ જેના રચિયતા અર્થથી તીર્થંકર પરમાત્મા છે અને સૂત્રથી ગણધર ભગવંતો છે અને જે ગુરુપરંપરાથી પ્રાપ્ત થયેલ છે, તે પદાર્થોના સંકલનરૂપ પ્રસ્તુત ગ્રંથનો ‘ગુરુપર્વક્રમ’ સંબંધ છે.
ઉદયસ્વામિત્વ
(૪) અધિકારી ઃ જે માર્ગાભિમુખ ભવ્યજીવો ઉદયસ્વામિત્વની જિજ્ઞાસાવાળા હોય અને જેઓમાં ઉદયસ્વામિત્વ સમજવાની યોગ્યતા હોય, તે જીવો પ્રસ્તુત ગ્રંથના અધિકારી સમજવા.
♦ માર્ગણા
માર્ગણાઓ મૂળભેદે ૧૪ છે* અને ઉત્તરભેદે ૬૨ છે, તેઓની તાલિકા આ પ્રમાણે છે—
ગતિ ઇન્દ્રિય કાય યોગ વેદ કષાય જ્ઞાન સંયમ
↓ ↓
↓
↓
↓
↓
૩
८
સંજ્ઞી
↓
૨
૪
૫
દર્શન લેશ્યા
ભવ્ય
સમ્યક્ત્વ
આહારી
↓
(
↓
↓
↓
૬
૨
૬
૨
= ૬૨
આ ૬૨ માર્ગણાઓમાંથી કઈ માર્ગણામાં કયા ગુણઠાણે કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓનો
ઉદય હોય, તેનું નિરૂપણ આ ગ્રંથમાં કરવામાં આવશે.
Jain Education International
કુલ
↓
'गइ इन्दिए य काए, जोए वेए कसाय नाणे य ।
संजम दंसण लेसा, भव सम्मे सन्नि आहारे ॥ २ ॥ ' - बृहद्बन्धस्वामित्वम् ।
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
