________________
૨૩૪
ભા-૨ કિ. ૨ સૂ૦ ૩૧
વ્યંજનાવગ્રહ કદંબપુષ્પગેલક આદિરૂપ અત્યંતર નિવૃત્તિ ઈન્દ્રિમાં રહેલ શબ્દ આદિ વિષયના જ્ઞાનના હેતુ શક્તિવિશેષરૂપ ઉપકરણેન્દ્રિય અને તેના વિષયના સંબંધદ્વારા અર્થનું અવ્યક્તજ્ઞાન “વ્યંજનાવગ્રહરૂપ મતિજ્ઞાન કહેવાય છે. ભા-૨ કિ. ૨ સૂ૦ ૩૬
સમ્યફથત=મિથ્યાશ્રુત=રવરૂપની અપેક્ષાએ જે આચારાંગ આદિ શ્રતરૂપ અંગપ્રવિણ અને આવશ્યક આદિ શ્રતરૂપ અનંગપ્રવિષ્ટ, તે બને સવરૂપતઃ સમ્યફમૃત જ છે કેમકે, તપ્રતિપાવ અર્થની અનેકાંત આત્મકતા હે અબાધિત છે, વળી અંગપ્રવિણ અનંગપ્રવિણ ભિન્ન, ભારત આદિ, વ્યાસ આદિએ રચેલ લૌકિકશ્રત, તપ્રતિપાઘ અર્થની એકાંતાત્મકતા હેઈ બાધિત હાઈ સ્વરૂપથી મિથ્યાશ્રુત છે પરંતુ સ્વામીની ચિંતાની અપેક્ષાએ તે સમ્યગુદષ્ટિએ ગ્રહણ કરેલ સમ્યગદષ્ટિદ્વારા અધ્યયન- અધ્યાપન આદિના વિષય કરેલ મિથ્યાત પણ સમ્યફ શ્રુત જ જાણવું. કારણ કે, આ મહાભારતઆદિ, અસત્યવાદી એકાંતવાદ યથાર્થવસ્તુના અનભિજ્ઞ વ્યાસઆદિએ રચેલ, એકાંતરૂપે તત્કથિત અર્થનું અનુષ્ઠાન ભવભ્રમણને હેતુ છે. ઈત્યાદિરૂપે તેના અર્થનું વિચારવું સાચું છે, ભારતાદિ પ્રણેતા, અસત્યવાદી નથી એમ નહી, તેણે બતાવેલ ક્રિયાકલાપનું અનુષ્ઠાન, ભવભ્રમણને હેતુ નથી એમ નહીં. એથી મિથ્યાત્વકારણ એકાંતની રચનાને વિચાર કરી સ્યાત્ પદ લાંછિત (કથંચિત્ ) અર્થના સંયોજન દ્વારા, યથાસ્થાન તેના અર્થને
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
